Schoonmaken doen we vaak dagelijks en de winkels staan vol met vele merken schoonmaakmiddelen, volgens de verpakkingen nóg schoner, krachtiger en nóg makkelijker in gebruik. Jammer genoeg zijn veel van deze schoonmaakmiddelen erg chemisch en schadelijk voor gezondheid en milieu. De chemische stoffen worden ingeademd en ook via de huid kunnen ze worden opgenomen in je lichaam. Veel van de stoffen die gebruikt worden in reguliere schoonmaakmiddelen worden niet of slechts langzaam afgebroken in het lichaam en het milieu.
Gelukkig zijn er goede, ecologische alternatieven op de markt én blijkt het heel makkelijk te zijn om op eenvoudige wijze schoon te maken met veilige, zelfgemaakte schoonmaakmiddelen. Aan het eind van deze blog vind je een overzicht met “recepten” voor veelvoorkomende schoonmaakklusjes.
Schadelijke stoffen in schoonmaakmiddelen
Als je precies wilt weten welke stof gevaarlijk zou kunnen zijn en welk mogelijk schadelijk effect het heeft op de gezondheid kun je bijvoorbeeld kijken in de WECF gids over schoonmaakmiddelen.
De SIN-lijst van het International Chemical Secretariat geeft een mooi overzicht van schadelijke stoffen, waaronder ook een flink aantal die je in schoonmaakmiddelen terug vindt.
In het uitgebreide rapport met interviews en factsheets “gif, bloedlink het verhaal” van Greenpeace is ook heel veel informatie met bronvermeldingen te vinden.
Overdoseren
Schoonmaakmiddelen worden vaak overgedoseerd: een flinke scheut allesreiniger, afwasmiddel of een alles-in-1 vaatwasblokje. Op de flessen staat vaak een aanbevolen dosering maar je kunt meestal zelfs minder gebruiken dan dat. Daarnaast heb je niet voor elk klusje een ander soort schoonmaakmiddel nodig. De fabrikant doet ons geloven dat je allemaal verschillende schoonmaakmiddelen nodig hebt om je huis schoon te krijgen. Maar je kunt voor heel veel dingen gewoon hetzelfde gebruiken. Minder ingewikkeld, goedkoper en meer ruimte over in de kast.
Frisse lucht
Schoon is schoon, ook zonder bloemengeur. Vaak zijn aan schoonmaakmiddelen parfums toegevoegd, zodat deze je als consument het gevoel geven dat het schoon is omdat het fris ruikt naar bloemen, citrus of een andere “frisse” geur. Dit is eigenlijk niet nodig en ook gewenning speelt hierbij een rol. Ecologische schoonmaakmiddelen hebben vaak een subtielere geur. Als je hier eenmaal aan gewend bent, vind je reguliere schoonmaakmiddelen vaak veel te sterk ruiken. Tegen een vieze lucht in huis is goed luchten veel efficiënter en gezonder dan het gebruik van sterk geparfumeerde schoonmaakmiddelen en geur-verdoezelende luchtverfrissers. Af en toe even de ramen en deuren open dus!
Bacteriën
Desinfecterende, bacterie-dodende producten (zoals bijvoorbeeld desinfecterende allesreiniger, handgel, maar ook chloor) worden veel vaker dan nodig gebruikt. Het is echt niet zo dat een toilet pas schoon is als het naar chloor ruikt, eigenlijk is het toilet dan chemisch vervuild. Anti-bacteriële producten zijn meestal overbodig want als je het vuil simpelweg weghaalt is de bron van de bacteriën ook weg. Handen wassen en oppervlaktes gewoon schoon en droog houden zorgt ervoor dat je de gewone huis-, tuin- en keukenbacteriën makkelijk binnen de perken houdt. Gebruik je toch de echt ontsmettende middelen, doe dat dan spaarzaam. Je huis hoeft echt niet “steriel” te zijn, behalve in uitzonderlijke gevallen. Producten met gevaren symbolen zoals chloor kun je sowieso het best vermijden en enkel gebruiken als je echt niet anders kunt. Berg deze ook veilig op, zodat kinderen er niet bij kunnen.
Groen of niet-groen?
Reguliere fabrikanten hebben vaak schoonmaakmiddelen met groene eco-claims. Hier kun je echter niet zomaar op vertrouwen. Meestal zijn ze niet zo groen als de fabrikant ons wil laten geloven. Ze zijn vaak wel net iets beter dan de rest van de flessen in het schap. Gelukkig zijn er onafhankelijke organisaties die producten beoordelen op hun eco-claims. Door deze instanties goedgekeurde producten zijn te herkennen aan bijvoorbeeld het EU eco-label en het Nordic Ecolabel.
Kijk ook eens bij het overzicht van alle ecolabels die wereldwijd gebruikt worden op schoonmaakproducten.
Er zijn best een aardig aantal merken met echt groene schoonmaakmiddelen op de markt. Dit zijn bijvoorbeeld Froggy, Sonnett (onze keuze!) en bio-D. Kun je deze niet vinden bij je in de buurt dan kun je ze wellicht op internet bestellen of toch kiezen voor de groene variant van een regulier merk. Daarnaast zijn er ook de eenvoudigere schoonmaakmiddelen zonder poespas die biologisch afbreekbaar, algemeen verkrijgbaar en goedkoop zijn. Een voorbeeld hiervan zijn de gele flessen driehoek vloeibare zeep/allesreiniger of bakjes groene zeep.
Zelf schoonmaakmiddelen maken
Wil je echt groen doen en daarnaast ook nog geld besparen? Dan kun je voor heel veel klusjes eenvoudige schoonmaakmiddelen inzetten of zelf maken. Dit lijkt misschien veel werk, maar zo ingewikkeld is het helemaal niet. Het zijn stuk voor stuk hele gewone, veilige en goedkope middelen die heel efficiënt hun werk doen. Hieronder worden een paar voorbeelden genoemd.
Allesreiniger
Erg handig is een laag vloeibare zeep/allesreiniger (bijv van driehoek) in een spuitflacon aanvullen met water. Ook kun je de dikkere groene zeep gebruiken, direct op een doekje of oplossen in warm water. Je kunt ook zelf vloeibare marseillezeep maken door 40 gram marzeillezeep of sunlight zeep te raspen en dit in 2.5 liter kokend water op te lossen. Paar minuutjes laten koken en een nacht laten afkoelen en indikken. Dit is trouwens ook prima handzeep of vloeibaar wasmiddel. Meerdere vliegen in één klap dus.
Dweilen
Veel vloeren hoef je niet met speciale schoonmaakmiddelen te reinigen. Je kunt ze gewoon met water dweilen. Is het erg vies, gebruik dan een klein beetje (zelfgemaakte) allesreiniger of groene zeep. Groene zeep is goedkoop, onschadelijk en milieuvriendelijk.
Antikalkmiddel
Natuurazijn in een spuitflacon met eventueel een paar druppels etherische olie voor de geur.
Schuurmiddel/ontvetter
Soda of baking soda kun je prima gebruiken als schuurmiddel. Het ontvet ook goed. Ook neemt het geurtjes op en werkt het goed als bleekmiddel.
Toiletreiniger
1 cup gedestilleerd water
1 cup baking soda (verkrijgbaar bij oa de toko)
1 cup vloeibare marseillezeep/groene zeep/afwasmiddel
¼ cup azijn
½ theelepel teatreeolie
½ theelepel lavendelolie
Als je dit in een oude lege toiletreiniger fles doet, kom je ook onder de rand.
Nog eenvoudiger is een handje soda in het toilet gooien en daarbij eventueel schoonmaakazijn doen.
Afvoerontstopper
Giet een kopje soda in/op de afvoer giet er heet water overheen. Voor ernstiger verstoppingen kun je er na de soda (voorzichtig!) een kopje hete huishoudazijn eroverheen gieten. Dit gaat erg bruisen en schuimen. Na 5 minuten een ketel kokend water eroverheen.
Ontsmettingsmiddel
Azijn is antibacterieel en ideaal om oppervlaktes maar ook speelgoed mee schoon te maken. Je kunt hiervoor ook baking soda gebruiken.
Ramen
Schoonmaakazijn in warm water is een fantastische ruitenreiniger. Of gooi gewoon een in vieren gesneden ui in een emmer warm water.
Afwassen
Je kunt vaatwasblokjes in tweeën breken of, ook nog goedkoper, los vaatwaspoeder gebruiken. Je moet daarbij dan apart glansspoelmiddel en onthardingszout in je vaatwasser doen. Dit geeft zelfs vaak een beter afwas- en droogresultaat dan alles-in-1 tabletten en het is beter voor je machine.
Als glansspoelmiddel werkt ½ water ½ azijn prima. Dit ontkalkt ook meteen de vaatwasser.
Voor degenen die met de hand afwassen: wie kent er nog de ouderwetse zeepklopper? Dit is nog steeds een heel nuttig hulpmiddel. En gaat een blokje sunlight/marseille zeep in en je schud het heen en weer in je afwasteiltje met water. Groen en supergoedkoop vergeleken met flessen afwasmiddel.
Heb jij nog andere tips om groen schoon te maken?