Paardenbloem – De detoxer én huidverzorger

Je kent de paardenbloem waarschijnlijk als “onkruid”, maar deze gele krachtpatser is een ware multitasker. Er zijn vele toepassingen mogelijk. Van de wortels en bladeren kun je bijvoorbeeld een milde thee zetten die van oudsher wordt ingezet ter ondersteuning van de spijsvertering. Twee kopjes per dag, tussen de maaltijden, is een veelgebruikte dosering. Uitwendig wordt het witte sap uit de stengel traditioneel gebruikt bij de verzorging van de huid.

Zo gebruik je het: Test altijd eerst op een klein oppervlak om reacties uit te sluiten.

Brandnetel – Prikkelend maar helend

Brandnetels zijn misschien niet ieders favoriet, maar onder dat stekelige uiterlijk schuilt een plant die rijk is aan mineralen en antioxidanten. De bladeren worden van oudsher gebruikt in kruidenremedies.

Zo gebruik je het:
Pluk met handschoenen jonge blaadjes, overgiet ze met heet water voor een milde thee of maak er een warm kompres van. Gedroogde brandnetel is handig om in huis te hebben.

Wist je dat er vaak dovenetels in de buurt van brandnetels groeien? Ze zijn te herkennen aan hun schattige witte bloemetjes. Dovenetels worden traditioneel gebruikt tegen jeuk die je krijgt van brandnetels.

Weegbree – Eerste hulp bij de wandelroute

Deze plant groeit overal: langs stoepen en in grasvelden. En dat is maar goed ook, want hij is een EHBO-klassieker in de kruidengeneeskunde.

Zo gebruik je het:
Plet een blaadje tussen je vingers en wrijf het sap over de aangedane plek. Voor wondjes kun je het blad als natuurlijk ‘pleistertje’ gebruiken.

Kamille – Zacht voor jong en oud

Kamille staat bekend om haar rustgevende karakter, maar wordt ook al eeuwenlang ingezet voor de verzorging van de huid en als thee bij innerlijke onrust.

Zo gebruik je het:
Maak een infusie van gedroogde bloemen en gebruik deze als huidspoeling, stoombad of in een katoenen doek als kompres.

Tips voor een Natuurlijke EHBO-kit

Wil je voorbereid zijn op kleine ongelukjes, op een natuurlijke manier? Dan kun je het volgende in je (reis- of thuis) EHBO-kit stoppen:

• Gedroogde brandnetel, kamille en weegbree: deze kruiden worden al eeuwenlang traditioneel gebruikt als infusie (thee), kompres of spoeling bij dagelijkse ongemakken.
  • Brandnetel: vaak ingezet als kruidenthee en kruidenspoeling
    • → Maak een thee voor inwendig gebruik (bijvoorbeeld als ondersteuning bij het seizoen) of gebruik afgekoeld als huidspoeling.
    • Kamille: staat bekend om haar kalmerende geur en zachte werking
      • → Gebruik als thee bij innerlijke onrust of als afgekoelde infusie op een kompres bij gevoelige huid of vermoeide ogen.
    • Weegbree: traditioneel toegepast bij een geïrriteerde huid
      • → Kneus het blad en leg op de huid, of maak een mild aftreksel voor een huidspoeling.
• Tip: Maak thuis al zakjes met kruidenmengsels (bijv. kamille + weegbree) zodat je ze onderweg makkelijk kunt gebruiken. Herbruikbare theezakjes zoals deze zijn hier ideaal voor.

• Een klein flesje biologische kokosolie of calendulazalf: beide staan bekend om hun verzorgende eigenschappen en kunnen breed worden ingezet.
  • Kokosolie: traditioneel gebruikt om de huid te verzachten en te hydrateren
    • → Geschikt bij droge huid, lipverzorging of als basisolie om etherische olie in te verdunnen.
  • Calendulazalf (goudsbloem): verzorgend bij ruwe of gevoelige huid
    • → Veelgebruikt bij kleine plekjes, droge plekjes of schrale huid
• Tip: Kies een klein, stevig potje (bijvoorbeeld van glas) voor onderweg – kokosolie smelt bij warmte.

• Natuurlijke etherische olie zoals tea tree of lavendel (let op: altijd goed verdunnen, bijvoorbeeld in kokosolie of water)
  • Tea tree: staat bekend om zijn frisse geur en wordt vaak ingezet bij huidverzorging
    • → Breng verdund aan op een puistje of kleine plekjes
  • Lavendel: geliefd om haar kalmerende geur en zachte karakter
    • → Verdund aanbrengen bij insectenbeten of ter ontspanning
• Verdunnen: gebruik op de huid altijd maximaal 1 druppel etherische olie per theelepel basisolie

• Een schone doek of hydrofiele doek: handig voor compressen, wondverzorging of als geïmproviseerde mitella.
  • Gebruik voor het reinigen van een plek op de huid of het aanbrengen van een kruidenaftreksel
  • Bij zwelling of kneuzing kun je een koud kruidenkompres maken
• Tip: Neem er één mee in een herbruikbaar zakje (zoals deze), zodat hij schoon blijft.

• Klein potje klei (bv. groene klei)
  • Voor uitwendig gebruik bij huidirritaties, insectenbeten of als gezichtsmasker
  • Meng met een beetje water tot een papje. Breng aan op de huid, laat opdrogen en spoel daarna af.
• Tip: Voeg eventueel een druppel lavendelolie toe aan het papje (verdund!) voor een extra zachte geurbeleving.

Download onder het blog de handige checklist voor een Natuurlijke EHBO-kit.

Tot slot: natuurlijk, maar met zorg

Hoewel deze planten bij traditioneel gebruik doorgaans goed verdragen worden, is het belangrijk om altijd alert te zijn op allergieën of huidreacties. Gebruik je medicijnen of ben je zwanger? Overleg dan altijd met een arts of natuurgeneeskundige voor je iets nieuws uitprobeert. En ook speelt de plaats waar je de plantjes plukt een rol: pluk bij voorkeur niet langs drukke wegen of plekken waar honden worden uitgelaten.

Groene EHBO is eenvoudiger dan je denkt

De natuur biedt vaak precies wat we nodig hebben – als we weten waar we moeten kijken. Door te leren welke planten om ons heen bruikbaar zijn, maak je jezelf een beetje onafhankelijker én duurzamer. Heb jij al een natuurlijke EHBO-kit in huis, of ga je er een maken? Laat het weten in de reacties onder dit blog – we zijn benieuwd!

Wil je meer weten over duurzame verzorging of natuurlijke producten? Kijk op GreenJump.nl voor veilige, milieuvriendelijke opties voor het hele gezin.

De informatie in dit blog is uitsluitend bedoeld als inspiratie en voor informatieve doeleinden en vervangt geen medisch advies. Gebruik planten altijd met aandacht en overleg bij twijfel met een arts of natuurgeneeskundige.

Cosmetica voert met 36% van de gezondheidsrisico’s de lijst aan, gevolgd door speelgoed (15%), elektrische apparaten (10%), motorvoertuigen (9%) en chemische producten (6%). Veel gevaarlijke producten blijken afkomstig uit China.

Nieuwe regels, ingevoerd eind 2023, moeten de verkoop van onveilige producten strenger aanpakken:

• Verantwoordelijke binnen de EU: elk product moet nu een verantwoordelijke partij binnen de EU hebben, anders mag het niet verkocht worden.
• Sneller ingrijpen bij onveilige producten: als toezichthouders via het Safety Gate-systeem een product als onveilig bestempelen, moeten fysieke én online winkels het onmiddellijk uit de verkoop halen.
• Strengere controles op webshops en importeurs: ook online marktplaatsen en importeurs worden strakker gecontroleerd. Vooral producten van buiten de EU – zoals uit China – vallen hieronder.
• Meer focus op gezondheidsrisico’s: de regels richten zich vooral op producten die gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken, zoals cosmetica met verboden stoffen, speelgoed met verstikkingsgevaar of apparaten met brandgevaar.

Het doel van de strengere regelgeving is om consumenten beter te beschermen in een steeds grotere en snellere online markt.

Voor speelgoed is er door het Europees Parlement en Raad op 10 april 2025 een voorlopig akkoord bereikt over een nieuwe EU-verordening over de veiligheid van speelgoed.

Wat kun je zelf doen?

Als consumenten moeten we kritisch blijven kijken naar de producten die we kopen en bewuste keuzes maken. Probeer online dropship bedrijven zoals Shein en Temu te vermijden, lees er hier meer over: Zijn Shein en Temu betrouwbaar en veilig? Heb je twijfels bij een bepaald product, vraag dan door bij het desbetreffende bedrijf.

Wat is titanium dioxide of E171?

E171 is het E-nummer van het voedseladditief titaniumdioxide, ook wel titaandioxide genoemd. Titanium dioxide (TiO2) is een witte kleurstof en glansmiddel en kan nanodeeltjes bevatten. Voorbeelden van voeding waar het in zat: kauwgom, drop, glazuur op koeken en gebak. In mei 2021 kwam de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid tot de conclusie, dat het onduidelijk was of E171 in voedsel veilig is. Al jarenlang bestaat er discussie over de veiligheid van titaniumdioxide. Bij inademing zouden de deeltjes mogelijk kankerverwekkend zijn, maar of ze ook schadelijk zijn na inslikken is nog onzeker. Daarom werd door de Europese Commissie voorgesteld om E171 in voedsel te verbieden. Door de Europese lidstaten werd er positief gereageerd op het voorstel en op 14 januari 2022 werd de aanpassing van de wetgeving voor voedseladditieven bekendgemaakt door de Commissie.

Het verbod op titanium dioxide zou niet alleen gevolgen hebben voor voedsel, maar mogelijk ook voor andere producten waarin deze stof aanwezig is, zoals geneesmiddelen, persoonlijke verzorgingsproducten en speelgoed. Aangezien titaniumdioxide in een groot aantal geneesmiddelen voorkomt en unieke eigenschappen heeft, is het niet eenvoudig om dit snel te veranderen. Een onmiddellijke invoering van het verbod hierop zou kunnen leiden tot tekorten aan geneesmiddelen, wat mogelijk ernstige gevolgen heeft voor patiënten. Daarom heeft het verbod op E171 in voedsel nog geen gevolgen voor goedgekeurde medicijnen en zal de Commissie dit opnieuw bekijken. Dit geldt ook voor cosmetica en speelgoed. Voor cosmetica gaat het Comité voor Consumentenveiligheid van de Europese Commissie (WCCV) dit beoordelen. Voor speelgoed wordt dit bekeken door het Wetenschappelijk Comité voor gezondheids-, milieu- en nieuwe risico’s (WCGMN). Zij richten zich vooral op de risico’s van het inademen van titaniumdioxidepoeder. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door het gebruik van schoolkrijt of stoepkrijt. Daarnaast kijkt het comité naar situaties waarin kinderen titaniumdioxide binnenkrijgen, bijvoorbeeld wanneer ze klei of vingerverf met deze stof in de mond stoppen of op witte kleurpotloden kauwen.

Titanium dioxide in persoonlijke verzorging

Misschien heb je er al weleens van gehoord dat ook je tandpasta titanium dioxide kan bevatten. Officieel is dit nog niet verboden, maar doordat er steeds meer aandacht voor is, zijn er steeds meer merken die zelf besluiten deze stof niet meer toe te passen. Maar het is dus wel goed om je er bewust van te zijn.

Ook kan titanium dioxide in zonnebrand gebruikt worden als uv-filter. Het gebruik van titanium dioxide in zonnebrand is niet gevaarlijk, omdat je dat immers niet binnen krijgt. Pas wel op met zonnebrand waarin nanodeeltjes zitten.

Titanium dioxide in lippenstift

Een ander verhaal is lippenstift of andere producten voor de lippen zoals balsems. Je krijgt daar makkelijk iets van binnen, zeker als je na het opsmeren gaat eten of drinken. Titanium dioxide mag nog gewoon gebruikt worden in producten voor lippen en zelfs veel bio merken doen dat nog gewoon. Maar je krijgt dit dus wel degelijk binnen en niet zo’n beetje ook wanneer je regelmatig lippenstift gebruikt! In een onderzoek van de Universiteit van California in Environmental Health Perspectives naar de concentraties en potentiële gezondheidsrisico’s van metalen in lipproducten bleek het volgende. Een vrouw gebruikt gemiddeld 2.35 keer per dag lippenstift en 10 mg product per keer. Dat komt neer op een gemiddeld dagelijks gebruik van 24 mg lipproducten. In de studie gingen ze ervan uit dat je alles binnenkreeg, maar dat is in de praktijk wellicht net wat minder omdat het blijft zitten op je glas/kopje/servetje…maar alsnog, je krijgt een behoorlijk deel binnen.

Helaas zijn er nog weinig alternatieven beschikbaar. Bij Green Jump hebben wij daarom al onze lipproducten waar titanium dioxide in zat uit het assortiment gehaald. Gelukkig hebben we een uitgebreid assortiment aan lippenbalsems zonder titaniumdioxide. Zelf heb ik recent de Oceanly Vegan Gekleurde Lipgloss (verkrijgbaar in drie kleuren) uitgeprobeerd. Ook al is dit geen lippenstift, heeft deze een mooie textuur. Door hem licht op te smeren, heb je een gloss, maar smeer je hem dikker, komt het in de buurt van een lippenstift. Voor nu vind ik dit de fijnste oplossing omdat ik dan zeker weet dat ik geen titanium dioxide binnen krijg. En voor die paar keer dat je er echt werk van wil maken met je make-up, kan je altijd nog je favoriete lippenstift op doen. Iets met de 80-20 regel…:-)
Update augustus 2025: we zijn er bij Green Jump in geslaagd lippenstiften, lipgloss en lipliner te vinden voor jullie zonder titanium dioxide, je vindt ze hier.

Andere schadelijke stoffen in cosmetica

In 2021 testte de Consumentenbond op lippenbalsem ingrediënten die je beter kunt vermijden: Lippenbalsem: let op de ingrediënten. Zij geven drie soorten ingrediënten aan die je liever wilt vermijden. Allergenen bijvoorbeeld, dit zijn geurstoffen zoals Limonene, Linalool, Butylphenyl methylpropional (BMHCA). Als tweede kankerverwekkende stoffen zoals de koolwaterstoffen MOSH en MOAH en als laatste mogelijke hormoonverstorende stoffen zoals conservermeermiddelen. Wil je meer lezen over waar op te letten in cosmetica? Lees dan eens ons eerdere blog hierover. 

Ook zijn er diverse apps waar je kan checken wat er in je cosmetica product zit. Handig om je badkamerkastje en toilettasje eens kritisch te doorlopen en wellicht voor een volgende aanschaf een gezondere en duurzamere keuze te maken. Heb jij ervaring met een bepaalde app of wil je delen wat jij gebruikt om je cosmetica te checken? Deel het hieronder in de reacties!

Biologische aankleedkussens: Veilig en vrij van nare stoffen voor Je Baby

Bij het aankleden van je baby is het aankleedkussen een essentieel product. Kies voor een biologisch aankleedkussen zonder schadelijke chemische stoffen. Er zijn verschillende opties beschikbaar, bijvoorbeeld een aankleedkussen wol (vulling), eventueel gecombineerd met een biologisch katoenen hoes. Wol is van nature ademend en temperatuurregulerend, wat zorgt voor extra comfort voor je kleintje. Ook hydrofiele luiers kies je het beste van biologisch katoen.

Wasbare luier: een duurzame keuze

Luiers vormen een groot onderdeel van de babyverzorging, we schreven er al eerder een blog over. Wist je dat wegwerpluiers jaarlijks verantwoordelijk zijn voor meer dan 100 miljoen kilo afval in Nederland? Het kiezen voor wasbare luiers is een geweldige manier om de hoeveelheid afval te verminderen, terwijl je ook flink bespaart op kosten en als dat niet haalbaar is dan zijn er gelukkig ook duurzamere wegwerpluiers zonder schadelijke stoffen. Deze luiers zijn een verantwoordere keuze voor het milieu, zonder in te boeten op comfort voor je kindje.

Wasbare luiers bevatten geen chemische stoffen die in wegwerpluiers wel aanwezig kunnen zijn. Deze nare stoffen worden via de tere huid van je baby opgenomen in het lichaam en dat dag en nacht! Bovendien hebben studies aangetoond dat wasbare luiers zelfs kunnen bijdragen aan een snellere zindelijkheid, omdat je baby het gevoel van natte luiers beter kan ervaren.

De tegenwoordige wasbare luier is even eenvoudig in gebruik als een wegwerpluier. Ontlasting vang je namelijk op met een handig biologisch afbreekbaar inlegvelletje waardoor de kans dat er daadwerkelijk ontlasting in de luier komt al klein is. En wanneer je kleintje eens een flink “ongelukje” heeft, dan is het bij wegwerpluiers net zo’n kliederboel.

Het belang van de juiste rompers

Bij het kiezen van rompers voor je baby is het belangrijk om rekening te houden met de dikte van de luier. Wasbare luiers zijn vaak dikker dan wegwerpluiers, waardoor sommige rompers moeilijker dichtgaan. Kies voor een romper van biologisch katoen of een combinatie van biologische wol en zijde. Deze materialen zijn ademend, zacht en temperatuurregulerend, wat betekent dat je baby het comfortabel heeft, ongeacht het seizoen.

Duurzame verzorgingsproducten: veilig voor je baby

In het vorig jaar (2023) verschenen boek “Personal Care Products and Human Health” wordt onder andere  besproken dat blootstelling aan chemische componenten in verzorgingsproducten tijdens de zwangerschap en vlak na de geboorte van invloed kan zijn op de menselijke gezondheid, zowel in de kindertijd als in het latere volwassen leven. Het boek biedt achtergrondinformatie, historische context en de nieuwste onderzoeksresultaten over producten voor persoonlijke verzorging en hun impact op de menselijke gezondheid en het milieu.

Er zijn aanwijzingen voor de overdracht van chemicaliën via de placenta in producten die door moeders tijdens de zwangerschap worden gebruikt en voor de aanwezigheid van chemicaliën in de moedermelk die tijdens de borstvoeding op de baby worden overgedragen. De gevolgen van blootstelling in het vroege leven aan hormoonontregelende chemicaliën worden besproken in de context van de nadelige effecten op de reproductieve gezondheid van mannen en vrouwen, neurologische ontwikkelingsstoornissen en de ontwikkeling van obesitas. Er zijn aanwijzingen dat blootstelling in de vroege levensjaren gevolgen kan hebben voor de prevalentie van constitutioneel eczeem bij kinderen, voor nadelige ademhalingsproblemen zoals astma, en voor de ontwikkeling van kanker.

Veel babyverzorgingsproducten bevatten ingrediënten waar je huid en lichaam niet blij van worden, zoals parabenen. Parabenen worden ingezet als een conserveringsmiddel. Ze zorgen ervoor dat bacteriën geen kans krijgen zodat er geen schimmels ontstaan. Over parabenen lopen de meningen uiteen, maar er zijn voldoende wetenschappers die aangeven dat er wel degelijk risico’s aan kleven. Ze kunnen eczeem en uitslag veroorzaken. Maar nog veel belangrijker; er zijn zeer sterke vermoedens dat parabenen hormoonverstorend werken. Inmiddels is via verschillende onderzoeken bewezen dat parabenen het lichaam binnen kunnen komen, zelfs al kort na het aanbrengen van bijvoorbeeld een crème met parabenen. In feite bootsen ze het vrouwelijke hormoon oestrogeen na. Inmiddels is er veel onderzoek gedaan waaruit de negatieve effecten die parabenen hebben op de ontwikkeling van de mannelijke foetus en ook de vruchtbaarheid naar voren komen.

Gelukkig zijn er verschillende biologische merken met natuurlijke babyverzorgingsproducten (ook zonder parabenen) zoals billenbalsem voor rode billetjes, body crème, crème bad, haar en bodyshampoo om mee te wassen, iedere dag olie voor na het badje, weer- en windbalsem en kindertandpasta. Maar ook biologische haargel, zonnebrandcrème en kindertandpasta vind je met natuurcosmeticakeurmerk en zonder schadelijke stoffen.

Duurzame keuzes maken

Met duurzame keuzes op en rondom de commode zoals wasbare luiers, biologisch katoen en natuurlijke verzorgingsproducten, draag je bij aan gezond opgroeien van je baby. Kleine keuzes maken een groot verschil, niet alleen voor je kleintje, maar ook voor de planeet.

Wil je meer duurzame producten voor je baby ontdekken? Neem dan een kijkje in onze webshop Green Jump, waar we zorgvuldig geselecteerde producten aanbieden die zowel goed zijn voor je kindje als voor het milieu.

Hoe zit dat dan?

Het is bij wet niet vastgelegd wat ‘natuurlijk’ of ‘biologisch’ betekent als we het hebben over cosmetica. Echte regels zijn er dus niet. Gelukkig is er in 2016, met ISO 16128-I (richtlijnen voor ingrediënten van natuurlijke en organische cosmetica) en ISO 16128-II (richtlijnen voor berekening van percentage biologische ingrediënten), wel overeenstemming bereikt over een ISO standaard voor natuurlijke en biologische cosmetica. Daarnaast hebben ook private instanties in de loop der jaren verschillende richtlijnen en standaarden voor natuurcosmetica opgesteld en aangescherpt. Het resultaat? Een range aan talloze keurmerken en handelsmerken, die – eerlijk is eerlijk – veel op elkaar lijken. Hoog tijd om het kaf van het koren te scheiden! In deze blog vind je een overzicht van de meest voorkomende keurmerken die je bij (natuur)cosmetica tegen kunt komen. Uiteraard gerangschikt op type, zodat jij die weloverwogen keuze makkelijker kunt maken.

Onze conclusie én de korte samenvatting

Omdat het zoveel informatie is, beginnen we even met de conclusie en samenvatting. Gelukkig is er veel openheid bij de verschillende instanties, en dat geeft een goed gevoel. Transparantie is in deze branche belangrijk en op de sites van de diverse keurmerken is (over het algemeen) dan ook veel duidelijke informatie te vinden. Ook worden strenge regels gehanteerd voor het gebruik van de verschillende logo’s. Veel keurmerken vertonen overeenkomsten en eigenlijk zit je bij vrijwel alle natuurcosmetica keurmerken goed als je wil dat je product:

– gemaakt is van plantaardige stoffen,

– geen genetisch gemodificeerde ingrediënten of grondstoffen van dode dieren bevat (zoals collageen) en

– grotendeels vrij is van synthetische ingrediënten (op natuuridentieke conserveringsmiddelen na).

De echte verschillen tussen de keurmerken lijken voornamelijk te vinden op bedrijfsniveau, zoals de kosten voor ondernemers om gecertificeerd te kunnen worden (via lidmaatschap, jaarlijkse fee of eenmalige bijdrage per certificering). Ook verschilt het wanneer een product in aanmerking komt voor certificering: sommige instanties kijken puur op product niveau (zoals The Vegan Society), andere eisen dat een groot percentage van het assortiment gecertificeerd moet zijn (NATRUE) en weer andere instanties bieden certificering op zowel product- als merkniveau (zoals UEBT). Vooral goed om te onthouden: binnen een merk kunnen de certificeringen per product dus verschillen. Het loont nog altijd om bij aanschaf de ingrediëntenlijst en keurmerken te bekijken.

Kort samengevat kunnen we je de volgende tips meegeven:

– Wil je zeker weten dat je met natuurcosmetica te maken hebt, dan zit je bij COSMOS Natural, NATRUE Natural, ICADA, of NCS Natural sowieso goed.

– Wil je zeker weten dat van de natuurlijke ingrediënten in deze natuurcosmetica het grootste deel biologisch is, kies dan voor COSMOS Organic, NATRUE Organic, ICADA of NCS Organic. Ga je liever nog een stapje verder en ben je op zoek naar biodynamische natuurcosmetica, dan moet je bij Demeter of Naturland zijn.

– En zeker weten of een cosmeticaproduct vegan is? Kijk dan naar het Certified Vegan logo of het Vegan logo van the Vegan Society, of kies voor een NCS Natural Vegan of NCS Organic Vegan product.

Succes met het uitzoeken van jouw ideale cosmetica product! En wil je meer weten? Stel je vragen gerust! Bij Green Jump stellen we strenge eisen aan onze producten en ons volledige assortiment verzorgingsproducten is voorzien van een keurmerk. We kunnen je er dus een hoop over vertellen! Je kunt op de site ook zoeken naar de naam van een keurmerk en dan komen de producten met dat keurmerk naar voren. En kom je nog een keurmerk tegen op een cosmeticaproduct dat we hier niet benoemd hebben, geef het dan zeker even door. Dan zoeken wij het voor je uit!

COSMOS en NATRUE: top of the bill als je kiest voor natuurlijk of biologisch

BDIH (Duitsland), Charte CosméBio (Frankrijk), Ecocert (Frankrijk), ICEA (Italië), en Soil Association (GB): het zijn dé vijf belangrijkste certificeringsorganisaties voor natuurcosmetica in Europa. En eigenlijk komen hun standaarden, op wat detailwerk na, best wel overeen. Reden voor deze pioniers om de handen in een te slaan en een overkoepelende Europese standaard voor natuurcosmetica op te stellen. En voilà: in 2017 zag COSMOS het licht. Het heeft wel even geduurd (oké, eerlijk is eerlijk, ze hebben er járen over onderhandeld), maar inmiddels staat er een betrouwbare organisatie waar duizenden producten, ingrediënten en ruwe materialen bij gecertificeerd zijn. Voor cosmeticaproducten worden de labels ‘COSMOS Natural’ (natuurcosmetica) en ‘COSMOS Organic’ (biologische natuurcosmetica) gevoerd, normaliter in combinatie met het logo van één van bovengenoemde organisaties. COSMOS staat voor “echte biologische of natuurlijke cosmetica die geproduceerd wordt volgens de hoogst haalbare duurzaamheidspraktijken”. Urtekram is één van de merken bij Green Jump waarvan alle producten Cosmos Organic gecertificeerd zijn door Ecocert.

De lange onderhandeling over de COSMOS standaard was voor een groep producenten van natuurcosmetica (waaronder Dr. Hauschka, Weleda en Lavera), reden om in 2007 dan maar alvast hun eigen standaard op te gaan stellen: NATRUE. En succesvol! Inmiddels zijn ook bij NATRUE duizenden producten en ruwe materialen gecertificeerd. Om het de consument zo makkelijk mogelijk te maken heeft NATRUE in 2021 haar bekende 3 sterrensysteem (natural/natural with organic/organic) versimpeld naar een twee label systeem á la COSMOS: NATRUE Natural en NATRUE Organic. Kies je voor NATRUE, dan kies je voor een label dat zich inzet voor de “bescherming en promotie van true natural en organic cosmetics wereldwijd”. Goed om te weten: minimaal 75% van de producten van een merk moéten NATRUE gecertificeerd zijn om überhaupt het label van NATRUE te mogen dragen. De make-up en verzorgingsproducten van Lavera zijn bijvoorbeeld allemaal NATRUE gecertificeerd.

Dat lijkt toch behoorlijk op elkaar…

…en dat is ook wel zo. Want op zich verschillen de COSMOS standaard en de NATRUE standaard niet zo veel. Beiden hanteren strenge criteria voor dierenwelzijn, milieubescherming, duurzaamheid en verpakkingen. Eventueel gebruikte palmolie dient gecertificeerd biologisch of duurzaam te zijn (CSPO bij COSMOS of RSPO bij NATRUE) en synthetische geur- en kleurstoffen zijn uit den boze. Het grootste onderscheid vinden we in de NATRUE commitment om greenwashing tegen te gaan (vandaar de 75%-regel) en dat ingrediënten van deels natuurlijke/deels synthetische oorsprong binnen NATRUE niet zijn toegestaan. Daarnaast kijken beiden ook iets anders naar de definities ‘Natural’ en ‘Organic’. En dat leggen we je graag nog even uit.

Het verschil tussen natuurlijk en biologisch

COSMOS Natural producten bestaan voor minimaal 95% uit ingrediënten van natuurlijke oorsprong (dat kunnen water, minerale ingrediënten en bewerkte natuurlijke bestanddelen zijn, zoals kruiden, oliën en extracten). Voor COSMOS Organic producten geldt dat:

– van de bewerkte natuurlijke bestanddelen van een product minimaal 95% van biologische oogst afkomstig is én

– van alle ingrediënten van een product minimaal 20% (voor leave on producten, zoals body crème) of 10% (voor rinse off producten zoals shampoo) biologisch is.

Hoe natuurlijk of biologisch een COSMOS product is, kan je teruglezen op de verpakking. En hoewel water en mineralen natuurlijke ingrediënten zijn, worden ze nooit aangemerkt als biologisch. Daardoor lijken de biologische percentages bij COSMOS Organic soms wat laag uit te vallen. Ook COSMOS Natural producten mogen uiteraard biologische bestanddelen bevatten, maar dit is niet verplicht.

Anders dan COSMOS heeft NATRUE dertien afzonderlijke categorieën opgesteld voor cosmetica. En elk van deze categorie vereist een minimaal percentage aan ingrediënten van natuurlijke oorsprong. Belangrijk hierbij is dat (wederom anders dan bij COSMOS), water en natuur-identieke bestanddelen níet worden meegerekend als natuurlijke ingrediënten én dat de percentages van de categorieën verschillen voor NATRUE Natural en NATRUE Organic. Voor NATRUE Organic producten geldt daarnaast dat van dat percentage natuurlijke ingrediënten, net als bij COSMOS, minimaal 95% afkomstig dient te zijn van biologische oogst. Iets meer rekenwerk dus als je het exacte percentage biologische ingrediënten wil weten! Overigens goed om te onthouden: door toevoegingen van water of mineralen is biologische natuurcosmetica zelden 100% biologisch, tenzij het op de verpakking expliciet vermeldt staat.

Maar er is nog meer keuze in biologische natuurcosmetica!

“Bedrijven helpen groeien naar een sustainable business met natuurlijke ingrediënten als basis”: dát is de missie van het Duitse Gesellschaft für angewandte Wirtschaftsethik (GfaW). Voor natuurcosmetica heeft de GFaW daarom onder andere de Natural Cosmetics Standard (NCS) opgesteld. Binnen NCS zijn vier labels te verkrijgen: NCS Natural, NCS Organic, NCS Natural Vegan en NCS Organic Vegan. De certificering voor NCS wordt gedaan door EcoControl, een instantie die ook certificeert voor onder andere NATRUE en Demeter. Ook dit logo kun je daarom op deze gecertificeerde producten tegenkomen.

Het eveneens Duitse ICADA wordt gezien als een van de strengste labels: ze certificeert enkel authentieke natuurcosmeticabedrijven uit het midden- en kleinbedrijf. Ook hier hoef je dus niet bang te zijn voor greenwashing! Zoals ICADA zelf zegt worden alleen 100% biologische ingrediënten toegestaan. Als we meer in detail kijken, worden eigenlijk min of meer dezelfde criteria aangehouden als bij COSMOS/NATRUE en zijn natuuridentieke conserveringsmiddelen (zoals salicylzuur en benzylalcohol) ook toegestaan. ICADA heeft naast een Natural+Organic label, ook een Clean, Vegan, EcoWash en Global Ethics label.

Naast deze bekende namen, zijn er ook diverse kleinere keurmerken binnen Europa te vinden die veelal op nationaal niveau opereren. Voorbeelden zijn de hierboven getoonde EcoGarantie (België), BioPartenaire (Frankrijk) en Nature & Progrès (Frankrijk). Maar ook Austria Bio garantie (Oostenrijk), CCPB (Italië), ECOGEA (Slovenië) en Instituut Kon-Cert Natural/Organic Cosmetics kun je tegenkomen. Allen hanteren redelijk vergelijkbare criteria, waarbij het gebruik van biologische ingrediënten, een non profit organisatie en fairtrade ondernemen voorop lijken te staan.

We gaan nog een stapje verder: Biodynamisch en holistische natuurcosmetica

Hecht je veel waarde aan een holistische aanpak en verkies je biodynamisch boven biologisch, let dan zeker op de keurmerken van Demeter en Naturland. Met de biologische Europese regelgeving als basis, is liefde en respect voor het leven hét uitgangspunt. Kies je voor cosmetica met deze keurmerken dan weet je dus zeker dat je een biologisch product in handen hebt, geproduceerd met respect en liefde voor de natuur. Ook bij deze keurmerken worden onder andere minerale oliën, nanodeeltjes en dierlijke grondstoffen nadrukkelijk in de ban gedaan. Zie je het Demeter logo op cosmetica, dan kan je ervan uitgaan dat het product voor minstens 90% uit biodynamische Demeter-grondstoffen bestaat.

Een relatieve nieuwkomer is het Regenerative Organic Certified keurmerk vanuit de Verenigde Staten. Een “revolutionaire nieuwe certificering voor eten, textiel en persoonlijke verzorging met de hoogste standaard voor een gezonde aarde, dierenwelzijn en eerlijke werkomstandigheden” aldus de oprichters zelf (waaronder de merken Patagonia en Dr. Bronner). Het keurmerk is een soort uitbreiding op de USDA Organic (hét biologische keurmerk uit de VS) en het eerste pilot programma uit 2019 is inmiddels beoordeeld. Deze certificering zou zomaar de nieuwe standaard kunnen worden in, in ieder geval, de Verenigde Staten. En wie weet? Misschien komen we binnenkort ook wel ROC gecertificeerde producten tegen in Nederland.

Milieuvriendelijke keurmerken

Naast de natuurcosmetica-keurmerken, is er nog een heel scala aan logo’s die jij tegen kan komen op een verpakking. Al dan niet in combinatie met een van eerdergenoemde keurmerken.

Op milieugebied is er onder andere Nordic Ecolabel, EU Ecolabel en EcoLogo. Deze instanties stellen strenge eisen op het gebied van gezondheid (voor de consument), kwaliteit en milieu en dragen zo bij aan duurzame productie en consumptie. Cosmeticaproducten met deze keurmerken zijn in ieder geval biologisch afbreekbaar en vrij van microplastics of parabenen. Kom je het RSPO logo tegen op een product, dan weet je dat de gebruikte palmolie gereguleerd en gecertificeerd is. Elk niveau binnen het Cradle-to-Cradle logo geeft onder andere aan in hoeverre een product geen schadelijke stoffen bevat en circulair is.

Het Zero Plastic Inside logo, een initiatief van de Plastic Soup Foundation, laat zien dat een cosmeticamerk/product 100% vrij is van microplastics. Goed om te weten: dit is (nog) geen officieel gereguleerd keurmerk maar wel één waar inmiddels ook merken als Weleda en Kaerel bij aangesloten zijn. Daarnaast zijn er nog veel meer niet officieel gereguleerde keurmerken/logo’s. Neem bijvoorbeeld een Reef Safe label op sommige zonnebrand producten. Of het Slow Cosmétique label op (veelal Franse) cosmeticamerken. Hoewel dit een keurmerk lijkt, is het meer een soort award dat het desbetreffende product past binnen de Slow Cosmetica movement. Duurzaamheid, ethiek en respect voor het milieu zijn hier de belangrijkste pijlers, maar onafhankelijke certificering ontbreekt.

Diervriendelijke keurmerken

Dierproeven zijn in principe verboden in de EU en ook bij keurmerken als COSMOS, NATRUE of Demeter zeker niet toegestaan (tenzij de wet het voorschrijft). Maar deze gecertificeerde producten mogen wel natuurlijke/biologische ingrediënten bevatten die door dieren geproduceerd zijn, zoals honing, bijenwas of melk. Niet geheel vegan dus! Echter het kan zeker gebeuren dat een NATRUE, COSMOS of Demeter gecertificeerd product zonder dierlijke ingrediënten óók een vegan handelsmerk draagt zoals bijvoorbeeld de vegan NATRUE deodorant van Ben & Anna. Wil je 100% zeker weten dat een product vegan is, let dan vooral op producten die het logo ‘Certified Vegan’ of ‘Vegan’ van de Vegan Society dragen.

De welbekende Leaping Bunny en het Not tested on Animals label van Cruelty Free International laten zien dat je te maken hebt met dierproefvrije cosmetica. En hoewel PETA hier ook twee labels voor voert (PETA Cruelty Free en PETA Cruelty Free & Vegan), zijn we hier minder fan van. Om deze labels te bemachtigen hoeft een merk namelijk enkel en alleen een verklaring te ondertekenen en that’s it. Controle vindt hier niet plaats.

En last but not least: Keurmerken voor eerlijke handel

Hoewel het gebruik van ‘natuurlijk en/of biologische ingrediënten’ de belangrijkste pijlers zijn binnen de natuurcosmetica keurmerken, is ook bij deze instanties aandacht voor eerlijke handel. Echter hier bestaan natuurlijk ook specifieke keurmerken voor. Zoals het Fairtrade keurmerk (waar bijvoorbeeld Urtekram partner van is), Rainforest Alliance en Fair/Fair for Life. Deze keurmerken zeggen niks over de kwaliteit van de ingrediënten (zoals natuurlijk of biologisch), maar kunnen wel gecombineerd worden met de eerder genoemde cosmeticakeurmerken, zoals bijvoorbeeld “Naturland Fair”.

Daarnaast kan je op (natuur)cosmetica het UEBT keurmerk tegenkomen van de Union for Ethical Biotrade. Deze instantie focust zich op het “ethisch inkopen van ingrediënten met respect voor de biodiversiteit”.

Hoewel een UEBT certificatie niet hetzelfde is als een biologische certificatie, vullen ze elkaar wel goed aan. Veel ingrediënten in UEBT producten zijn dan ook zowel UEBT als biologisch gecertificeerd.

En tot slot! Misschien ben je het logo al eens tegengekomen op je theezakje of havermelk: het Certified B Corp logo. Dit label toont aan dat een onderneming zich erop heeft toegelegd mee te werken aan een inclusieve, eerlijke en regeneratieve wereld. Een van de B Corp gecertificeerde merken die we bij Green Jump verkopen is Weleda.

Wanneer moet je opletten?

Hormoonverstoorders, we komen er op allerlei verschillende manieren mee in aanraking.

Sommige krijg je binnen via je mond (bijvoorbeeld via voeding), sommige via je huid (bijvoorbeeld door cosmetica) en weer andere adem je in. Er zijn hormoonverstorende stoffen die belangrijke functies hebben (zoals vlamvertragers in elektronica) en anderen die puur esthetisch zijn (zoals ftalaten die een lekker geurtje geven aan een plastic pop). Is dat direct een probleem? Dat hoeft niet, zoals we je in het vorige artikel uitlegden. Maar als er veilige alternatieven zijn, waarom zou je het risico dan nemen? Zeker tijdens belangrijke fases in het leven, zoals een zwangerschap, bij pasgeborenen, opgroeiende kinderen of in de puberteit, kan het verstandig zijn hier extra aandacht aan te besteden. De volgende tips helpen je hierbij.

Weet wat je eet

Liefde gaat door de maag, maar hormoonverstoorders soms ook. Immers, ook pesticiden kunnen hormoonverstorend zijn. Eet je biologisch, dan scheelt dat al een heel stuk. En was of schil je je groente en fruit vóórdat je het opeet, dan heb je nog een slag te pakken. Zoek je online op ‘Dirty Dozen’ en ‘Clean Fifteen’, dan vind je een lijst met groente en fruit met de meeste en minste pesticiden erop. Deze lijsten worden vaak online gedeeld, maar gaan voornamelijk over voedingsmiddelen geproduceerd in Amerika. Die informatie is niet altijd 1 op 1 te vertalen naar Nederland. Bij Milieudefensie en het RIVM kun je meer informatie vinden over het gebruik van pesticiden in Nederland. Kies trouwens waar mogelijk voor voedsel verpakt in glas, in plaats van blik of plastic. Ook het opwarmen van je maaltijd doe je het liefst in een fijne oven- of magnetronbestendige glazen bak. Dat scheelt weer eventuele blootstelling aan BPA. Duik je lekker de keuken in? Kies dan het liefst voor pannen van (giet)ijzer of met emaille of RVS (in plaats van anti aanbak) en roerspatels of snijplanken van natuurlijke materialen als hout of RVS. Onverwoestbaar, veilig in gebruik en mooi! En die kunststof spatels die je vroeger gebruikte voor je anti-aanbak pan heb je dan ook meteen niet meer nodig, win-win!

Keep it clean

Bekende hormoonverstoorders vinden we veelal terug in kunststof producten. Maar in de loop der tijd kunnen plastics gaan vervallen, beschadigen door gebruik en door verhitting kunnen de gebruikte chemicaliën gaan ‘lekken’. Schadelijke stoffen zoals hormoonverstoorders hopen zich vervolgens op in huisstof. Zeker voor kleintjes die over de grond kruipen geen aanrader. Dus: haal die stofzuiger uit de kast, lucht je huis en maak het regelmatig schoon met een sopje. Door nieuwe producten zoals speelgoed of drinkflessen ook even af te nemen voor het eerste gebruik, verwijder je meteen eventuele ongezonde stoffen die gebruikt zijn tijdens vervoer of opslag. Voor dat sopje kies je natuurlijk liefst een ecologisch schoonmaakmiddel zonder oplosmiddelen. Ook bacteriedodende of desinfecterende middelen kunnen trouwens EDC’s bevatten. Zie je door de ingrediëntenlijst het bos niet meer, maak dan je eigen schoonmaakmiddel of kies voor schoonmaakmiddelen met een ecolabel. Een keurmerk is niet altijd heilig, maar vermindert blootstelling aan giftige stoffen wel degelijk en je helpt de natuur er ook een handje mee.

It’s play time!

Klaar voor de volgende stap in de goede richting? Kies voor vrolijk speelgoed of heerlijk zachte knuffels van natuurlijke materialen. Dat voelt niet alleen fijn aan de handjes, het gaat ook nog eens lang mee en blijft mooi. Natuurlijk ontkom je er niet altijd aan, plastic speelgoed in huis. Let er dan even op welk plastic er gebruikt is. Goed om te onthouden: voor zacht, flexibel kunststof of plastic met een geurtje worden meestal ftalaten gebruikt. Tot slot: ‘vintage’ speelgoed kan stoffen bevatten die tegenwoordig niet meer toegestaan zijn, zoals inmiddels verboden weekmakers of lood in de verf van oude autootjes. Maar de nostalgie snappen we zeker! Dus spelen je kinderen hier mee dan is het in ieder geval verstandig ervoor te zorgen dat ze het product niet in hun mond stoppen en na het spelen hun handen wassen. Datzelfde geldt trouwens ook voor producten die niet als speelgoed worden aangemerkt, zoals elektronica.

Zachte stoffen

Je leest het wel vaker: was je kleding voordat je het draagt. Geen gekke gedachte; tijdens het productieproces en het vervoeren van textiel worden namelijk allerlei chemische stoffen, zoals pesticiden, gebruikt. Wel zo fris om dat er even uit te wassen. Kies voor rompertjes, topjes of andere kleding liefst natuurlijke materialen als biologisch katoen, linnen, biologische wol of viscose en let op keurmerken als GOTS en Oekotex. Waar je verder op kan letten? Om stof waterdicht, onkreukbaar of vlekbestendig te maken worden PFAS gebruikt en bijvoorbeeld triclosan wordt soms gebruikt om sportkleding of sokken antibacterieel te maken. En die ene toffe auto of magische eenhoorn op dat leuke kindershirtje is natuurlijk hartstikke mooi, maar vaak gemaakt van PVC. Goed om te weten: zo’n opdruk kan niet tegen hitte, dus het strijkijzer is hier je beste vriend. Gaat de opdruk vlekken of plakken als je eroverheen strijkt, dan is er PVC gebruikt. Gebeurt er niks, dan heb je waarschijnlijk te maken met een opdruk van een ecologische verf.

Weet wat je smeert

Verzorgingsproducten zijn eigenlijk een verhaal apart. Naast parabenen en ftalaten worden aan producten zoals crèmes, shampoos of nagellak nog veel meer stoffen toegevoegd waarvan de risico’s niet altijd even duidelijk zijn. Onze tip: kijk in ieder geval naar kwalitatieve verzorgingsproducten met zo min mogelijk toevoegingen. Let bijvoorbeeld op de parabenen en ftalaten genoemd in ons vorige artikel. Voor baby’s en kinderen gebruik je het liefste alleen verzorgingsproducten geschikt voor de tere kinderhuid. En twijfel je over een product of een ingrediënt? Er is tegenwoordig steeds meer informatie online te vinden. Zoek bijvoorbeeld op een stofnaam uit je shampoo of deodorant bij de eerder genoemde EDLists, of bij de SIN list (na registratie). Ook het rapport van Tegengif bevat veel informatie.

Weet wat en waar je koopt

Niet overal is de wetgeving wat betreft schadelijke stoffen even streng. Let daarom op met het bestellen van producten uit buitenlandse webwinkels. Soms worden er ingrediënten gebruikt die in Nederland of in de EU vanwege hun schadelijke effect verboden zijn. Zoals bijvoorbeeld met make up sets voor kinderen. Overigens geldt: wil je weten of je product een hormoonverstorende stof zoals PFAS bevat? Neem dan zeker contact op met de fabrikant. WECF heeft een voorbeeldbrief opgesteld die je hiervoor kan gebruiken.

Onze conclusie: Nature is key!

De natuur heeft ons mooie materialen gegeven waar we de meest prachtige producten mee kunnen maken. Dat is ook wat je hier bij Green Jump willen meegeven! Kiezen voor natuurlijke materialen is een van de simpelste manieren om blootstelling aan giftige stoffen zoals EDC’s te verminderen. Doe je ook mee?

De tot voor kort gedane onderzoeken wezen echter wel degelijk in de juiste richting. Een team van Zwitserse wetenschappers hebben eind 2016 een degelijk onderzoek in een muismodel gedaan om meer duidelijkheid te krijgen over de hypothese dat aluminium bijdraagt aan de toename van borstkankergevallen in de westerse maatschappij. Ze keken naar de mogelijke schadelijk effecten van aluminium in de vorm waarin het in deodorant voorkomt (aluminiumchloride en aluminiumchlorohydraat), in de juiste concentratie en hoe het bij de mens via de okselhuid wordt opgenomen. De onderzoekers leggen door dit onderzoek een duidelijke link tussen deodorant met aluminium en borstkanker.

Veiligheid aluminium

Aluminium wordt breed toegepast in de industrie als toevoeging aan levensmiddelen, deodorant, vaccinaties en aan bijvoorbeeld zuurremmende medicijnen. In het algemeen wordt aluminium in de praktijk als veilig beschouwd, maar er is door ontbrekend onderzoek nog veel onbekend over de precieze effecten die het kan hebben op menselijke cellen. Sommige dingen zijn al wel onderzocht. Het is bijvoorbeeld bekend dat aluminium schadelijke effecten kan hebben op onder andere het zenuwstelsel, ontstekingsbevorderend kan werken en DNA kan beschadigen. Andere onderzoeken laten zien dat aluminium de estrogeen receptoren verstoord.

Blootstelling aan aluminium via deodorant

We worden via verschillende bronnen blootgesteld aan verschillende vormen van aluminium. Een grote bron is het gebruik van deodorant met aluminiumchloride als werkzame stof om de zweetklieren tijdelijk te blokkeren en daardoor het zweten te verminderen. Aluminiumchloride in deodorant wordt omgezet in aluminiumhydroxide en dit bereikt door de continue, dagelijkse en levenslange toediening op de huid gemakkelijk de borstepitheelcellen (cellen die organen en andere weefsels bedekken) van het borstweefsel en kan zich daar ophopen. De concentratie aluminium in een menselijk lichaam is laag, terwijl de concentratie in de borst veel hoger blijkt te zijn. Naast dat er bij mensen steeds meer borstkanker voorkomt, verandert ook de plaats van de borstkanker. Tumoren bevindt zich steeds meer in de buitenste delen van de borst waardoor het vermoeden gerezen is dat dit door een schadelijke, lokaal toegepaste stof van buitenaf moet komen. Hierdoor is aluminium in deodorant als verdachte stof naar voren gekomen.

Nieuw onderzoek naar kankerverwekkend aluminium in deodorant

De groep wetenschappers van verschillende Zwitserse instituten die zich bezig houden met oncologie wilden het effect van aluminiumchloride bekijken in een beter en dichter bij de mens komend model dan de bacterie- en kweekschaalmodellen die tot nu toe gebruikt zijn. Betrouwbaar onderzoek naar het effect van aluminiumchloride in deodorant op mensen zelf is lastig omdat er vele soorten deodorant met aluminium zijn en erg veel mensen deze deodoranten gebruiken of gebruikt hebben. Hierdoor is het slechts gissen naar het kankerverwekkende effect op menselijke cellen. Om meer duidelijkheid hierover te krijgen is dit onderzoek uitgevoerd waarbij een muizenmodel gebruikt is en er dus voor het eerst gekeken is naar het effect op een zoogdier.

Om zo dicht mogelijk in de buurt te komen van de menselijke blootstelling gebruikten ze in het onderzoek een hoeveelheid aluminium die gelijk is aan de hoeveelheid die in de menselijke borst gevonden wordt bij dagelijks gebruik van aluminium bevattende deodorant onder de oksel. Omdat mensen deodorant meestal dagelijks en gedurende hun hele volwassen leven gebruiken werd er in dit onderzoek gekeken naar het langetermijneffect.

Resultaat van het onderzoek

Uit het Zwitserse onderzoek bleek dat aluminium in de vorm waarin het in deodorant aanwezig is (aluminiumchloride en aluminiumchlorohydraat) en op de manier waarop het gebruikt wordt door mensen, het DNA kan beschadigen. Dit veroorzaakt veranderingen in gezonde borstepitheelcellen (vergelijkbaar aan die van de mens) van muizen waardoor gezonde borstcellen tumoren vormen en kunnen uitzaaien. Er werden uitzaaiingen gevonden naar longen, hersenen en lever. De onderzoekers keken in vitro, dus in een kweekschaaltje, maar ook werden er onderzoeken gedaan op muizen om de mens zo dicht mogelijk te benaderen.

Conclusie en advies gebruik deodorant met aluminium

Dit muizen model kan uiteraard niet 1 op 1 worden vergeleken met het effect van deodorant met aluminiumchloride op menselijke cellen en op de mens als geheel, maar het zijn wel duidelijke en goed onderbouwde resultaten en conclusies waarmee er zeer grote vraagtekens kunnen worden gezet bij de veiligheid van de meeste reguliere deodoranten waarin aluminiumchloride als werkzame stof is gebruikt. Dát de effecten ook bij mensen aanwezig zullen zijn is te verwachten, maar toekomstig aanvullend onderzoek zal moeten gaan uitwijzen in welke mate de schadelijke effecten bij ons optreden.

Een van de wetenschappers van het onderzoek vergelijkt het aluminiumchloride verhaal met asbest. Ook deze stof was goedkoop waardoor de industrie het veel en graag gebruikte. Langzamerhand kwamen er steeds meer aanwijzingen dat het kankerverwekkend was, maar mensen bleven, net als met aluminiumchloride in deodoranten, resultaten in twijfel trekken. De bewijzen stapelden zich op en uiteindelijk kwam er pas na 50 jaar een verbod.

Het advies van de Zwitserse wetenschappers op basis van hun resultaten is dan ook om deodorant met aluminiumchloride zo min mogelijk te gebruiken. Hoewel borstkanker bij mannen minder voorkomt dan bij vrouwen adviseren de Zwitserse wetenschappers ook hen om aluminiumchloride te vermijden. Goed de ingrediëntenlijst bekijken dus en flessen met aluminiumchloride in het winkelschap laten staan.

Reactie van een fabrikant

Een van de fabrikanten van verschillende merken deodorant, Unilever, komt met een tegenreactie dat het gebruik van aluminium bevattende deodorant geen kwaad kan en dat ze uitgebreid getest worden. Zij baseren deze conclusie echter op de voor hun geldende regels: het testen van aluminium op bacteriën. Een effect van een stof op bacteriën is doorgaans niet een goed model om het effect op dierlijke en/of menselijke cellen te voorspellen. Daarom is het goed dat er nu eindelijk gekeken is naar het effect op zoogdiercellen, in dit geval muizen. Dit is een belangrijke volgende stap richting onderzoek naar het effect op mensen..

Reactie van de borstkankervereniging

De Borstkankervereniging heeft nog steeds als standpunt dat deodorant met aluminiumchloride geen oorzaak is van borstkanker. Zij geeft aan dat er nog onvoldoende bewijs is omdat er nog niet is getest op de huid van mensen.

Gezonde alternatieven voor aluminium in deodorant

Aluminiumchloride of andere vormen van aluminium zijn te vermijden door goed op de verpakking van deodorant te kijken of het bij de ingrediënten staat. Onder de reguliere deodoranten zijn gelukkig ook soorten zonder aluminium te vinden die ook goed werken tegen transpiratievocht en -zweet. Er zijn deodoranten op basis van kruiden en andere varianten die op natuurlijke wijze werken en de benodigde zweetproductie niet remmen. Een andere effectieve stof is natriumbicarbonaat zoals bijvoorbeeld in de deodorant van The Ohm Collection. Dit absorbeert het zweet en neutraliseert zweetgeur. Een fijn parfum is toegevoegd in de vorm van natuurlijke essentiële olie.

Je kunt natuurlijk niet van de ene op de andere dag alles compleet veranderen. De meeste mensen zijn gewend om op een bepaalde manier te leven en dat verander je niet zo 1,2,3. Stap voor stap te gaan kijken welke dingen je makkelijk kunt veranderen, lukt waarschijnlijk wel. En dan daar mee beginnen. Hierbij enkele tips waar je op zou kunnen letten (behalve voeding).

Verzorgingsproducten

De meeste gangbare verzorgingsproducten zijn verre van natuurlijk en bevatten vaak hormoonverstorende stoffen. Merken als Weleda en Lavera zijn gemaakt op basis van natuurlijke ingrediënten. Deze merken hebben veel verschillende producten, denk hierbij aan shampoo, verzorgingscrèmes, zonnebrandcrème en tal van andere verzorgingsproducten.

Schoonmaakmiddelen

De standaard schoonmaakmiddelen zijn niet gezond voor het milieu en de mens. Op dit moment krijgt het merk Ecover steeds meer bekendheid en is verkrijgbaar in de bekende supermarkten. Echter hebben wij besloten dit merk niet in ons assortiment op te nemen. Hier kunt u lezen waarom, er zijn namelijk opties die natuurlijker en minder schadelijk zijn. Ook leveren we sinds kort de wasschillen van Seepje, natuurlijker kan bijna niet. Ook wijdden we al eens een blog aan het zelf maken van schoonmaakmiddelen.

Speelgoed

Toegegeven, het is onbegonnen werk om elk stuk plastic speelgoed met weekmakers uit huis te verbannen. Je kind alles ontzeggen wat andere kinderen wel krijgen is niet te doen. Toch is er tegenwoordig steeds meer speelgoed op de markt dat geen schadelijke stoffen bevat en bijvoorbeeld wordt gerecycled. En ook producten als klei, verf, stiften of lijm zijn te krijgen zonder schadelijke stoffen. Het merk Stockmar heeft bijvoorbeeld prachtige klei of krijtjes met bijenwas voor de kleine kinderhandjes.

Kleding

In 2012 deed Greenpeace onderzoek naar schadelijke stoffen in kleding. Wat daaruit kwam qua conclusies, was niet mis. Het bleek dat twintig internationale modemerken kleding verkocht waarin chemicaliën zaten die schadelijk zijn voor de gezondheid. Greenpeace zei eind 2012 dat dit het topje van de ijsberg is. Ook in 2014 berichtte de milieuorganisatie hierover.

Kleding met een GOTS certificering is gemaakt van biologische materialen, met zorg voor de aarde en onder goede sociale omstandigheden. Kleding van wol en zijde is ook aan te raden voor baby’s en kleine kinderen. Wol met name vanwege de fantastische eigenschap dat het de temperatuur kan regelen, zodat je kindje het niet te warm of te koud kan krijgen.

Slapen

Je brengt ongeveer een derde van een etmaal door in je bed. Je kind nog veel meer, kijk maar naar een baby. We schreven al eens een blog over schadelijke stoffen in babymatrasjes. Maar ook veel dekbedden zijn tegenwoordig van synthetische materialen gemaakt. Er zijn qua dekbedden, kussens en zaken als beddengoed veel natuurlijke keuzes zoals wol, dons, tencel en kapok. Voor volwassenen die natuurlijk willen slapen, hebben we een uitgebreid assortiment met slaapproducten.

Plastic bordjes, bekertjes en lunchtrommels

Het is overal te verkrijgen en het lijkt op het eerste gezicht zo handig. De melamine en plastic bordjes en andere spullen zijn erg populair onder ouders, logisch, het blijft over het algemeen heel wanneer het op de grond valt en de lunchtrommels zijn verkrijgbaar met kinderhelden op de voorkant. Welk kind wordt daar niet blij van?

Melamine en plastic is echter niet 100% gezond helaas. Er blijft onduidelijkheid over het lekken van schadelijke ingrediënten, vooral als het in contact komt met warm of zuur voedsel. Volgens studies zijn de lekkende ingrediënten ongevaarlijk in deze hoeveelheden, echter kun je je afvragen of je het risico wilt lopen met je kind.

Vooral omdat er eenvoudige gezonde alternatieven zijn, zoals rvs, glas of aardewerk. Voor wie graag (vrijwel) niet breekbare bordjes en bekertjes in huis heeft is bijvoorbeeld bamboe servies speciaal voor kinderen een optie.

Voor de lunch heeft Green Jump erg fijne trommeltjes van rvs met verschillende compartimenten. Er is een keuze uit 1, 2, 3, 4 of zelfs 5 vakjes. Op deze manier kun je ook nog eens verschillende soorten etenswaren mee naar school geven, zonder dat het een door elkaar gemixt gerecht wordt. Voor wie meer mee wil geven dan brood is dit sowieso een goede uitkomst. Ook hebben we rvs en glazen drinkflessen voor de lunch, sport, onderweg of andere activiteiten. Lees hier onze blog over de verschillende opties en welke voor jou of je kind het handigst is.

Pannen

Ook over het materiaal waarvan pannen zijn vervaardigd zijn dingen te zeggen. Pannen met een antiaanbaklaag zijn gemaakt van Teflon, de grondstof hiervan is schadelijk voor de gezondheid. We schreven hier vorig jaar een blog over. Alternatieven voor Teflon zijn pannen van gietijzer, keramiek, rvs, emaille en keramische antiaanbaklagen. Klik hier voor nog meer informatie over Teflon en alternatieven.

Tot slot

Er is nog veel meer te bedenken en eventueel te veranderen, maar iedereen heeft z’n eigen tempo hierin. Vaak groei je er langzaam in en ga je bij de aanschaf van nieuwe producten meer letten op de stoffen die erin verwerkt zijn. Het wordt een soort tweede natuur en je zult steeds meer kennis opdoen over schadelijke stoffen die verwerkt zijn in dagelijkse producten.

Vaak zijn de meeste natuurlijke en eerlijke producten wat duurder zijn in aanschaf, maar voor bijvoorbeeld rvs geldt dat het veel langer meegaat.

Natuurlijke basis en goede bescherming tegen de zon

  Zonnebrandcrème zou moeten voldoen aan de volgende eisen:

• De zonnebrandcrème blokkeert alle UV-A en UV-B straling;
• De zonnebrandcrème bevat werkzame stoffen die in de zon hun werking behouden;
• De zonnebrandcrème bevat geen schadelijke, chemische stoffen.

Helaas bestaat er geen zonnebrandcrème die aan al deze eisen voldoet, terwijl ze toch zo simpel lijken……

De huid van je kind is erg gevoelig voor zowel zon als het effect van chemische stoffen.

Kies daarom voor je kind in ieder geval een zonnebrand die én goed beschermt tegen de zon én geen chemische stoffen bevat, bijvoorbeeld met een Natrue of Ecocert keurmerk. En natuurlijk is een zand- en waterbestendige zonnebrand een goede keuze.

Zonnebrandcrème op basis van mineralen

Wij adviseren minerale zonnebrand. Deze zonnebrandcrème moet ‘zink oxide’ en / of ‘titanium dioxide’ bevatten. Zonnebrandcrème op basis van deze ingrediënten wordt ‘op mineralen gebaseerde zonnebrandbescherming’ genoemd. UV-stralen worden gereflecteerd en verspreid.

Minerale zonnebrandbescherming werkt onmiddellijk na het opbrengen. Omdat de UV-stralen gereflecteerd worden, behoudt de crème zijn werking.

Zink oxide en titanium dioxide

De Environmental Working Group, een Amerikaanse non-profit organisatie, heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar zinc oxide en titanium dioxide in zonnebrandcrème.

Zink oxide en titanium dioxide kunnen mogelijk risicovol zijn in de vorm van nanodeeltjes. Nanodeeltjes hebben als groot voordeel dat ze de werking van zonnebrandcrème verbeteren. Een mogelijk nadeel is dat als de nanodeeltjes niet gecoat worden (wat bij zonnebrandcrème wel hoort te gebeuren) en ze komen in de bloedbaan terecht (wat zeer lastig is) dat er dan mogelijk gezondheidsrisico ontstaat.

In 2012 schreef EWG dat consumenten die zonnebrandcrème zonder zink oxide of titanium dioxide gebruikten 20% meer bloot stonden aan UV-A straling. En de zonnebrandcrèmes zonder deze ingrediënten bevatten onder andere vier maal zoveel schadelijke, synthetische stoffen (kankerverwekkend, negatieve invloed op vruchtbaarheid, aangeboren afwijkingen).(Bron EWG Sunscreen Guide 2012)

Zink oxide en titanium dioxide beschermen goed tegen UV-A en UV-B straling en de huidige studies tonen aan dat een gezonde huid deze stoffen via zonnebrandcrème niet of bijna niet doorlaat.

Zonnebrandcrème op basis van synthetische stoffen

In tegenstelling tot minerale zonnebrandbescherming, werkt synthetische zonnebrandbescherming pas na circa 30 minuten. Chemische of synthetische zonnebrandbescherming absorbeert en versnippert de UV-stralen. Wanneer de moleculen van de zonnebrandcrème “verzadigd” zijn, vallen ze uiteen. Daarom is het beslist noodzakelijk om synthetische zonnebrandbescherming opnieuw aan te brengen.

Daarnaast bevatten de meeste synthetische zonnebrandcrèmes ook schadelijke stoffen die je liever niet op de huid van je kind wilt smeren.

Hoeveel zonnebrandcrème en hoe vaak smeren?

Minerale zonnebrand legt een beschermende laag op je huid die onmiddellijk werkt en die er niet vanaf gaat als je het er niet afwrijft. Synthetische zonnebrand werkt na 30 minuten en de moleculen die gebruikt worden om je te beschermen, raken op een bepaald moment verzadigd met straling en dan moet je dus ongeveer elke 2 uur opnieuw smeren.

Kortom: minerale zonnebrandbescherming zou je minder vaak hoeven te smeren dan synthetische.

Mijn eigen ervaring met de op mineralen gebaseerde zonnebrandcrème die ik gebruik voor mijn dochtertje is dat ik haar inderdaad maar één keer hoef in te smeren. Aan de andere kant denk ik vaak: baat het niet, dan schaadt het ook niet, ik smeer nog wel een keer.

De hoeveelheid zonnebrand gaat vaak mis, er wordt vaak te weinig gebruikt. De aanbevolen hoeveelheid is 2 mg per vierkante centimeter oftewel ongeveer 6 volle theelepels voor een volwassene. Smeer je kind dus lekker in met een ruime hoeveelheid zonnebrand.

Baby tot 6 maanden niet in de zon

Een baby maakt tot 6 maanden geen melanine aan en is daarom extra gevoelig voor de zon. Melanine fungeert als bescherming voor het DNA tegen UV-straling .

Hou je baby daarom ook volledig uit de zon, trek je baby een fijngeweven, loszittend truitje aan met lange mouwen en zet een zonnehoedje met UV-factor op.

De huid van je baby absorbeert nog makkelijker ingrediënten dan de huid van een ouder kind en daarom heeft het de voorkeur om geen zonnebrand te gebruiken en gewoon te zorgen dat je baby niet in de zon komt. Als dit niet te vermijden is, kies dan in ieder geval voor zonnebrand op natuurlijke basis zodat er geen chemische stoffen door het huidje van je baby binnenkomen.

De beschermingsfactor

De huid van je kindje moet beschermd worden tegen zowel UV-A als UV-B stralen. Tot 2009 was het zo dat de beschermingsfactor alleen maar iets zei over de bescherming tegen UV-B stralen. De nieuwe regelgeving is strenger.

De mate van bescherming tegen UV-B straling mag nu alleen vermeld worden als die in een verhouding van 3:1 staat tot de bescherming tegen UV-A straling.

Zonnebescherming bij Green Jump

In de webwinkel van Green Jump hebben we voor de volgende “in de zon-producten” gekozen. Zonnehoedjes van biologisch katoen met en zonder UV factor 80 bescherming voor op het hoofdje van je kind. Zonnebrandcrème op basis van mineralen en after sun om je kind in te smeren.

Hieronder een lijstje met tien synthetische ingrediënten die je echt beter kunt vermijden, zeker als het gaat om zogenoemde haar- en huidverzorgingsproducten. De oprichter van het merk Aubrey heeft onderstaand lijstje gemaakt en wij hebben het vertaald.

1) Petrolatum oftewel vaseline (dus ook je lippenbalsem)

Vaseline wordt in cosmetica gebruikt als zachtmaker en dat merk je bijvoorbeeld in veelgebruikte lippenbalsems. Het vervelende van dit stofje is dat het juist het tegenovergestelde doet van wat het belooft. Het verzacht heel even de huid of je lippen, maar zorgt ervoor dat de huid wordt afgesloten en haar eigen vochtregulerende vermogen verliest. Uiteindelijk ben je dan dus alleen maar verder van huis.   Er zijn verder geen hele schadelijke effecten, het werkt je eigenlijk gewoon alleen maar tegen.

Petrolatum komt uit de petrochemische industrie en is een goedkope grondstof, dat is ook meteen de reden waarom het veel gebruikt wordt. De natuurlijke vervangers hiervan zijn veel kostbaarder. Fabrikanten gebruiken petrolatum omdat het ontzettend goedkoop is en gebruiken dan teksten zoals bijvoorbeeld Labello: verrijkt met jojobaolie en sheaboter. Bij de ingrediënten staat dan: kostbare jojobaolie en natuurlijke sheaboter en de rest van de ingrediënten wordt vergeten. Zelfs de pure & natural lijn van Labello bevat nog een hoop chemische stofjes.

2) Methyl-, propyl-, butyl- en ethylparabenen

We schreven eerder al een blog over parabenen.  Deze stofjes zijn hele goede conserveringsmiddelen en er is onduidelijkheid over de schadelijkheid ervan. Ze worden in verband gebracht met allergische reacties en huiduitslag en, belangrijker, met hormoonverstorende eigenschappen. Zoals ook in het eerdere blog geschreven: er zijn voldoende producten te vinden die geen parabenen bevatten, dus persoonlijk kiezen wij hier voor.

3) Diethanolamine (DEA), triethanolamine (TEA)

Worden in cosmetica vaak gebruikt als emulgatoren en/of schuimmiddel. Kunnen allergische reacties veroorzaken, oogirritaties, droog haar en droge huid. DEA en TEA zijn samenstellingen met ammonia en wanneer deze in contact komen met nitraten kunnen ze kankerverwekkende nitrosaminen vormen. Deze stoffen zijn giftig als ze gedurende een langere periode door de huid worden opgenomen.

4) Diazolidinyl urea, imidazolidinyl urea

Dit zijn veel gebruikte conserveermiddelen. Volgens de American Academy of Dermatology zijn deze stoffen een van de hoofdoorzaken van contactdermatitis oftewel contacteczeem. Twee handelsnamen voor deze chemicaliën zijn Germall II en Germall 115. Geen van de Germall chemicaliën bevat een goed antischimmelmiddel, en ze moeten beiden worden gecombineerd met andere conserveermiddelen. Beide chemicaliën geven formaldehyde vrij, wat giftig kan zijn.

5) Sodium lauryl/laureth sulfate

SLS is een veel voorkomend ingrediënt dat gebruikt wordt in huid- en haarverzorgingsproducten. Het is een goedkope, agressieve reiniger die bijvoorbeeld in shampoos gebruikt wordt vanwege zijn reinigende en schuimende eigenschappen.

Hoewel het afgeleid is van petroleum, lijkt het qua benaming vaak alsof het van kokosnoot afkomstig is, om ons ervan te overtuigen dat het natuurlijk is en dus veilig. Niets is echter minder waar! SLS kan oogirritaties veroorzaken en verder huiduitslag, haaruitval, vervelling van de hoofdhuid (lijkt op roos) en allergische reacties.

6) Propylene glycol (PG)

In ideale situaties is dit een natuurlijke glycerine gemengd met ethanol, wat beiden natuurlijke ingrediënten zijn. Propylene glycol is een vochtdrager en wordt in producten gebruikt in plaats van glycerine. (Bijvoorbeeld in shampoos en make-up, maar ook in muffins en cakes). Het trekt beter in de huid dan glycerine en het is goedkoper, daarom wordt het veel gebruikt in cosmetica. Het wordt echter ook gebruikt in wasmiddelen, remvloeistof, antivries, latex en verf! Het ontvet en droogt de huid zeer sterk uit. Bovendien kan het opgenomen worden in de bloedbaan en allergische reacties veroorzaken, evenals netelroos en eczeem.
Als je op een etiket PEG (polyethylene glycol) of PPG (polypropylene glycol) ziet staan, pas dan op: dit zijn aan propylene glycol (PG) gerelateerde synthetische stoffen.

7) PVP/VA Copolymer

Een van petroleum afgeleid chemisch bestanddeel dat gebruikt wordt in haarlak, conditioners en crèmes als filmvormer, het legt dus een laagje om je haar. Dit ingrediënt kan als schadelijk worden beschouwd, omdat de deeltjes die ingeademd worden schade kunnen toebrengen aan de longen van personen met bijvoorbeeld astma.

8) Stearalkonium chloride

Dit ingrediënt is een ‘quaternaire ammoniumverbinding’, als je dit opzoekt op internet lees je het volgende: “een organisch-chemische verbinding met een positief geladen stikstofatoom, onder andere toegepast in shampoos”.

Het is door de textielindustrie ontwikkeld als een soort wasverzachter en werkt ook antistatisch. Het is voor de fabrikanten een stuk goedkoper en eenvoudiger om te gebruiken in shampoos en conditioners dan proteïnen en plantaardige stoffen, die juist wél heilzaam zijn voor het haar. Veroorzaakt allergische reacties.

9) Synthetische kleuren

Worden gebruikt om cosmetica er ‘mooi’ uit te laten zien, maar synthetische kleuren zouden, samen met synthetische haarverf, altijd vermeden moeten worden. Vaak vind je ze op het etiket terug als FD&C of D&C gevolgd door een kleur en een nummer.

Veel synthetische kleuren kunnen kankerverwekkend zijn. Als je dit ingrediënt tegenkomt op een etiket, kan je het beter niet gebruiken.

10) Fragrance/ Parfum

De synthetische parfumstoffen die in cosmetica gebruikt worden, kunnen wel uit 200 ingrediënten bestaan. Je kunt er dus nooit achter komen welke chemicaliën er precies inzitten, want op het label staat simpelweg alleen ‘fragrances’ of ‘parfum’ en de fabrikant is niet verplicht om te melden wat er precies in zit .  Een greep uit de problemen die deze stoffen kunnen veroorzaken: hoofdpijn, duizeligheid, uitslag, hyperpigmentatie, hoesten, overgeven, huidirritaties… en ga zo maar door. Heel belangrijk is ook dat parfum in verband gebracht wordt met hormoonverstorende eigenschappen.

Bij Green Jump vind je veilige alternatieven en gegarandeerd biologische en natuurlijke producten zonder schadelijke stoffen, bijvoorbeeld van Weleda en Lavera.