Een koffievlek op je favoriete shirt, make-up vlekken in je handdoek, etensluchtjes in je kleding na een avondje uit. Om textiel schoon en fris te houden maken we dankbaar gebruik van de wasmachine. En voor elke textielsoort is wel een perfect wasprogramma te vinden. Maar wist je dat de keuze voor een wasprogramma meer effect heeft dan alleen een schone was?
Microvezels en microplastics
Als je textiel wast komen er namelijk kleine vezels los van de stof. Deze microvezels (of microfibers) kunnen synthetisch zijn, van nylon, polyester of acryl. Maar er zijn ook natuurlijke microvezels, afkomstig van bijvoorbeeld katoen of linnen. Samen met het spoelwater van je wasmachine komen deze minuscule vezeltjes terecht in ons riool en in de natuur. En daar hebben ze groot effect. Want juist die ieniemienie vezeltjes afkomstig van synthetisch textiel vormen een groot deel van de microplastics in de oceaan. Zeedieren kunnen deze synthetische microvezels binnenkrijgen en zo komen de vezels ook in onze voedselketen terecht.
Een verrassend inzicht
Jarenlang werd gedacht dat vooral bij fijne wasjes minder vezels zouden loskomen van kleding. Een wasprogramma voor fijne was is namelijk heel zachtaardig: de was verandert minder vaak van richting, wordt op lagere snelheid gecentrifugeerd en de stoffen wrijven daardoor veel minder. Maar niets is minder waar, laat onderzoek van de Newcastle University zien.
Het water is de sleutel!
De onderzoekers gingen ervanuit dat juist bij ‘agressievere’ wasprogramma’s de meeste microvezels zouden loskomen. Maar wat bleek? Niet de wrijving van de stof, maar de ‘volume van het water per wasbeurt’ blijkt de grootste invloed te hebben. Oftewel: hoe meer water ten opzichte van het textiel in de machine, hoe meer vezels er loskomen. Het water wordt door de stof gedrukt en ‘plukt’ de kleine deeltjes als het ware los. En, je raadt het misschien al, juist bij fijne wasprogramma’s wordt er veel meer water gebruikt. Maar ook bij halfvolle trommels is er - in verhouding tot het textiel - veel water aanwezig.
Een kijkje in de wereld van het onderzoek
De onderzoekers zijn eerst aan de slag gegaan met een speciaal apparaat waarmee een wasmachine gesimuleerd kan worden. Met deze ‘tergotometer’ konden de onderzoekers allerlei variabelen aanpassen, zoals de hoeveelheid water, temperatuur, centrifugeersnelheid en tijd.
Een speciale ‘DigiEye camera’ bekeek en berekende vervolgens hoeveel microvezels loskwamen tijdens de was. De testen zijn daarna nog eens uitgevoerd met echte wasmachines in het testcentrum van Procter&Gamble. Uit al deze testen is gebleken dat bij een delicate was gemiddeld 800.000 microvezels meer loskomen dan bij een standaard was. In dit onderzoek werd overigens specifiek gekeken naar de hoeveelheid plastic microvezels.
Kleine stapjes voor een groot verschil
Dat microvezels loskomen tijdens het wassen is al langer bekend. Sommige wasmachines hebben dan ook filters om vezels op te vangen. Maar die houden niet alles tegen. En zo komen er best wat microvezels terecht in de natuur. Dat willen we natuurlijk het liefste voorkomen. Zo heeft Frankrijk, in samenwerking met de Plastic Soup Foundation, besloten dat álle nieuwe wasmachines vanaf 2025 verplicht uitgerust moeten zijn met een geschikt filter. En uit onderzoek van Ocean Wise blijkt dat niet elke stof evenveel vezels verliest. Sommige stoffen laten wel 800x meer vezels los! En bij nylon en polyester speelt ook de dikte van de stof hierin mee. Interessante uitgangspunten die kunnen helpen bij het ontwerpen van meer oceaan-vriendelijke producten. Daarnaast maken kleine stapjes vaak al een groots verschil. Dus goed om te onthouden: bij fijne wasprogramma’s en halfvolle machines komen veel meer microvezels los dan bij standaard wasprogramma’s met volle trommels. En heeft jouw wasmachine (nog) geen geschikt filter om microvezels op te vangen? Bij ons vind je uiteraard de GuppyFriend waszak, dé waszak voor je synthetische kleding. Een mooie pragmatische oplossing van een non profit-bedrijf dat zich hard maakt voor een microplastic-vrije wereld!