Al het goede uit de natuur gebruiken met respect voor diezelfde natuur. Zo zou je de filosofie van natuurcosmeticafabrikanten in het algemeen kunnen omschrijven. Zachte crèmes en rijke oliën vol met kruiden, bloemen en heilzame planten, die het natuurlijk herstellend vermogen van de huid ondersteunen. Klinkt fantastisch toch! Maar als je kiest voor natuurcosmetica dan wil je natuurlijk ook zeker weten dat je kiest voor een echt en oprecht natuurcosmeticaproduct. En dát is waar keurmerken jou bij kunnen helpen. Het zijn namelijk niet alleen prachtige marketingtools voor gecertificeerde merken, maar bieden jou als consument ook een stukje zekerheid.
Hoe zit dat dan?
Het is bij wet niet vastgelegd wat ‘natuurlijk’ of ‘biologisch’ betekent als we het hebben over cosmetica. Echte regels zijn er dus niet. Gelukkig is er in 2016, met ISO 16128-I (richtlijnen voor ingrediënten van natuurlijke en organische cosmetica) en ISO 16128-II (richtlijnen voor berekening van percentage biologische ingrediënten), wel overeenstemming bereikt over een ISO standaard voor natuurlijke en biologische cosmetica. Daarnaast hebben ook private instanties in de loop der jaren verschillende richtlijnen en standaarden voor natuurcosmetica opgesteld en aangescherpt. Het resultaat? Een range aan talloze keurmerken en handelsmerken, die - eerlijk is eerlijk – veel op elkaar lijken. Hoog tijd om het kaf van het koren te scheiden! In deze blog vind je een overzicht van de meest voorkomende keurmerken die je bij (natuur)cosmetica tegen kunt komen. Uiteraard gerangschikt op type, zodat jij die weloverwogen keuze makkelijker kunt maken.
Onze conclusie én de korte samenvatting
Omdat het zoveel informatie is, beginnen we even met de conclusie en samenvatting. Gelukkig is er veel openheid bij de verschillende instanties, en dat geeft een goed gevoel. Transparantie is in deze branche belangrijk en op de sites van de diverse keurmerken is (over het algemeen) dan ook veel duidelijke informatie te vinden. Ook worden strenge regels gehanteerd voor het gebruik van de verschillende logo’s. Veel keurmerken vertonen overeenkomsten en eigenlijk zit je bij vrijwel alle natuurcosmetica keurmerken goed als je wil dat je product:
- gemaakt is van plantaardige stoffen,
- geen genetisch gemodificeerde ingrediënten of grondstoffen van dode dieren bevat (zoals collageen) en
- grotendeels vrij is van synthetische ingrediënten (op natuuridentieke conserveringsmiddelen na).
De echte verschillen tussen de keurmerken lijken voornamelijk te vinden op bedrijfsniveau, zoals de kosten voor ondernemers om gecertificeerd te kunnen worden (via lidmaatschap, jaarlijkse fee of eenmalige bijdrage per certificering). Ook verschilt het wanneer een product in aanmerking komt voor certificering: sommige instanties kijken puur op product niveau (zoals The Vegan Society), andere eisen dat een groot percentage van het assortiment gecertificeerd moet zijn (NATRUE) en weer andere instanties bieden certificering op zowel product- als merkniveau (zoals UEBT). Vooral goed om te onthouden: binnen een merk kunnen de certificeringen per product dus verschillen. Het loont nog altijd om bij aanschaf de ingrediëntenlijst en keurmerken te bekijken.
Kort samengevat kunnen we je de volgende tips meegeven:
- Wil je zeker weten dat je met natuurcosmetica te maken hebt, dan zit je bij COSMOS Natural, NATRUE Natural, ICADA, of NCS Natural sowieso goed.
- Wil je zeker weten dat van de natuurlijke ingrediënten in deze natuurcosmetica het grootste deel biologisch is, kies dan voor COSMOS Organic, NATRUE Organic, ICADA of NCS Organic. Ga je liever nog een stapje verder en ben je op zoek naar biodynamische natuurcosmetica, dan moet je bij Demeter of Naturland zijn.
- En zeker weten of een cosmeticaproduct vegan is? Kijk dan naar het Certified Vegan logo of het Vegan logo van the Vegan Society, of kies voor een NCS Natural Vegan of NCS Organic Vegan product.
Succes met het uitzoeken van jouw ideale cosmetica product! En wil je meer weten? Stel je vragen gerust! Bij Green Jump stellen we strenge eisen aan onze producten en ons volledige assortiment verzorgingsproducten is voorzien van een keurmerk. We kunnen je er dus een hoop over vertellen! Je kunt op de site ook zoeken naar de naam van een keurmerk en dan komen de producten met dat keurmerk naar voren. En kom je nog een keurmerk tegen op een cosmeticaproduct dat we hier niet benoemd hebben, geef het dan zeker even door. Dan zoeken wij het voor je uit!
_(Aangepast).png "Urtekram (Klein) (Aangepast)")
COSMOS en NATRUE: top of the bill als je kiest voor natuurlijk of biologisch
BDIH (Duitsland), Charte CosméBio (Frankrijk), Ecocert (Frankrijk), ICEA (Italië), en Soil Association (GB): het zijn dé vijf belangrijkste certificeringsorganisaties voor natuurcosmetica in Europa. En eigenlijk komen hun standaarden, op wat detailwerk na, best wel overeen. Reden voor deze pioniers om de handen in een te slaan en een overkoepelende Europese standaard voor natuurcosmetica op te stellen. En voilà: in 2017 zag COSMOS het licht. Het heeft wel even geduurd (oké, eerlijk is eerlijk, ze hebben er járen over onderhandeld), maar inmiddels staat er een betrouwbare organisatie waar duizenden producten, ingrediënten en ruwe materialen bij gecertificeerd zijn. Voor cosmeticaproducten worden de labels ‘COSMOS Natural’ (natuurcosmetica) en ‘COSMOS Organic’ (biologische natuurcosmetica) gevoerd, normaliter in combinatie met het logo van één van bovengenoemde organisaties. COSMOS staat voor “echte biologische of natuurlijke cosmetica die geproduceerd wordt volgens de hoogst haalbare duurzaamheidspraktijken”. Urtekram is één van de merken bij Green Jump waarvan alle producten Cosmos Organic gecertificeerd zijn door Ecocert.
De lange onderhandeling over de COSMOS standaard was voor een groep producenten van natuurcosmetica (waaronder Dr. Hauschka, Weleda en Lavera), reden om in 2007 dan maar alvast hun eigen standaard op te gaan stellen: NATRUE. En succesvol! Inmiddels zijn ook bij NATRUE duizenden producten en ruwe materialen gecertificeerd. Om het de consument zo makkelijk mogelijk te maken heeft NATRUE in 2021 haar bekende 3 sterrensysteem (natural/natural with organic/organic) versimpeld naar een twee label systeem á la COSMOS: NATRUE Natural en NATRUE Organic. Kies je voor NATRUE, dan kies je voor een label dat zich inzet voor de “bescherming en promotie van true natural en organic cosmetics wereldwijd”. Goed om te weten: minimaal 75% van de producten van een merk moéten NATRUE gecertificeerd zijn om überhaupt het label van NATRUE te mogen dragen. De make-up en verzorgingsproducten van Lavera zijn bijvoorbeeld allemaal NATRUE gecertificeerd.
Dat lijkt toch behoorlijk op elkaar…
…en dat is ook wel zo. Want op zich verschillen de COSMOS standaard en de NATRUE standaard niet zo veel. Beiden hanteren strenge criteria voor dierenwelzijn, milieubescherming, duurzaamheid en verpakkingen. Eventueel gebruikte palmolie dient gecertificeerd biologisch of duurzaam te zijn (CSPO bij COSMOS of RSPO bij NATRUE) en synthetische geur- en kleurstoffen zijn uit den boze. Het grootste onderscheid vinden we in de NATRUE commitment om greenwashing tegen te gaan (vandaar de 75%-regel) en dat ingrediënten van deels natuurlijke/deels synthetische oorsprong binnen NATRUE niet zijn toegestaan. Daarnaast kijken beiden ook iets anders naar de definities ‘Natural’ en ‘Organic’. En dat leggen we je graag nog even uit.
Het verschil tussen natuurlijk en biologisch
COSMOS Natural producten bestaan voor minimaal 95% uit ingrediënten van natuurlijke oorsprong (dat kunnen water, minerale ingrediënten en bewerkte natuurlijke bestanddelen zijn, zoals kruiden, oliën en extracten). Voor COSMOS Organic producten geldt dat:
- van de bewerkte natuurlijke bestanddelen van een product minimaal 95% van biologische oogst afkomstig is én
- van alle ingrediënten van een product minimaal 20% (voor leave on producten, zoals body crème) of 10% (voor rinse off producten zoals shampoo) biologisch is.
Hoe natuurlijk of biologisch een COSMOS product is, kan je teruglezen op de verpakking. En hoewel water en mineralen natuurlijke ingrediënten zijn, worden ze nooit aangemerkt als biologisch. Daardoor lijken de biologische percentages bij COSMOS Organic soms wat laag uit te vallen. Ook COSMOS Natural producten mogen uiteraard biologische bestanddelen bevatten, maar dit is niet verplicht.
Anders dan COSMOS heeft NATRUE dertien afzonderlijke categorieën opgesteld voor cosmetica. En elk van deze categorie vereist een minimaal percentage aan ingrediënten van natuurlijke oorsprong. Belangrijk hierbij is dat (wederom anders dan bij COSMOS), water en natuur-identieke bestanddelen níet worden meegerekend als natuurlijke ingrediënten én dat de percentages van de categorieën verschillen voor NATRUE Natural en NATRUE Organic. Voor NATRUE Organic producten geldt daarnaast dat van dat percentage natuurlijke ingrediënten, net als bij COSMOS, minimaal 95% afkomstig dient te zijn van biologische oogst. Iets meer rekenwerk dus als je het exacte percentage biologische ingrediënten wil weten! Overigens goed om te onthouden: door toevoegingen van water of mineralen is biologische natuurcosmetica zelden 100% biologisch, tenzij het op de verpakking expliciet vermeldt staat.
Maar er is nog meer keuze in biologische natuurcosmetica!
“Bedrijven helpen groeien naar een sustainable business met natuurlijke ingrediënten als basis”: dát is de missie van het Duitse Gesellschaft für angewandte Wirtschaftsethik (GfaW). Voor natuurcosmetica heeft de GFaW daarom onder andere de Natural Cosmetics Standard (NCS) opgesteld. Binnen NCS zijn vier labels te verkrijgen: NCS Natural, NCS Organic, NCS Natural Vegan en NCS Organic Vegan. De certificering voor NCS wordt gedaan door EcoControl, een instantie die ook certificeert voor onder andere NATRUE en Demeter. Ook dit logo kun je daarom op deze gecertificeerde producten tegenkomen.
Het eveneens Duitse ICADA wordt gezien als een van de strengste labels: ze certificeert enkel authentieke natuurcosmeticabedrijven uit het midden- en kleinbedrijf. Ook hier hoef je dus niet bang te zijn voor greenwashing! Zoals ICADA zelf zegt worden alleen 100% biologische ingrediënten toegestaan. Als we meer in detail kijken, worden eigenlijk min of meer dezelfde criteria aangehouden als bij COSMOS/NATRUE en zijn natuuridentieke conserveringsmiddelen (zoals salicylzuur en benzylalcohol) ook toegestaan. ICADA heeft naast een Natural+Organic label, ook een Clean, Vegan, EcoWash en Global Ethics label.
Naast deze bekende namen, zijn er ook diverse kleinere keurmerken binnen Europa te vinden die veelal op nationaal niveau opereren. Voorbeelden zijn de hierboven getoonde EcoGarantie (België), BioPartenaire (Frankrijk) en Nature & Progrès (Frankrijk). Maar ook Austria Bio garantie (Oostenrijk), CCPB (Italië), ECOGEA (Slovenië) en Instituut Kon-Cert Natural/Organic Cosmetics kun je tegenkomen. Allen hanteren redelijk vergelijkbare criteria, waarbij het gebruik van biologische ingrediënten, een non profit organisatie en fairtrade ondernemen voorop lijken te staan.
We gaan nog een stapje verder: Biodynamisch en holistische natuurcosmetica
Hecht je veel waarde aan een holistische aanpak en verkies je biodynamisch boven biologisch, let dan zeker op de keurmerken van Demeter en Naturland. Met de biologische Europese regelgeving als basis, is liefde en respect voor het leven hét uitgangspunt. Kies je voor cosmetica met deze keurmerken dan weet je dus zeker dat je een biologisch product in handen hebt, geproduceerd met respect en liefde voor de natuur. Ook bij deze keurmerken worden onder andere minerale oliën, nanodeeltjes en dierlijke grondstoffen nadrukkelijk in de ban gedaan. Zie je het Demeter logo op cosmetica, dan kan je ervan uitgaan dat het product voor minstens 90% uit biodynamische Demeter-grondstoffen bestaat.
Een relatieve nieuwkomer is het Regenerative Organic Certified keurmerk vanuit de Verenigde Staten. Een “revolutionaire nieuwe certificering voor eten, textiel en persoonlijke verzorging met de hoogste standaard voor een gezonde aarde, dierenwelzijn en eerlijke werkomstandigheden” aldus de oprichters zelf (waaronder de merken Patagonia en Dr. Bronner). Het keurmerk is een soort uitbreiding op de USDA Organic (hét biologische keurmerk uit de VS) en het eerste pilot programma uit 2019 is inmiddels beoordeeld. Deze certificering zou zomaar de nieuwe standaard kunnen worden in, in ieder geval, de Verenigde Staten. En wie weet? Misschien komen we binnenkort ook wel ROC gecertificeerde producten tegen in Nederland.
Milieuvriendelijke keurmerken
Naast de natuurcosmetica-keurmerken, is er nog een heel scala aan logo’s die jij tegen kan komen op een verpakking. Al dan niet in combinatie met een van eerdergenoemde keurmerken.
Op milieugebied is er onder andere Nordic Ecolabel, EU Ecolabel en EcoLogo. Deze instanties stellen strenge eisen op het gebied van gezondheid (voor de consument), kwaliteit en milieu en dragen zo bij aan duurzame productie en consumptie. Cosmeticaproducten met deze keurmerken zijn in ieder geval biologisch afbreekbaar en vrij van microplastics of parabenen. Kom je het RSPO logo tegen op een product, dan weet je dat de gebruikte palmolie gereguleerd en gecertificeerd is. Elk niveau binnen het Cradle-to-Cradle logo geeft onder andere aan in hoeverre een product geen schadelijke stoffen bevat en circulair is.
Het Zero Plastic Inside logo, een initiatief van de Plastic Soup Foundation, laat zien dat een cosmeticamerk/product 100% vrij is van microplastics. Goed om te weten: dit is (nog) geen officieel gereguleerd keurmerk maar wel één waar inmiddels ook merken als Weleda en Kaerel bij aangesloten zijn. Daarnaast zijn er nog veel meer niet officieel gereguleerde keurmerken/logo’s. Neem bijvoorbeeld een Reef Safe label op sommige zonnebrand producten. Of het Slow Cosmétique label op (veelal Franse) cosmeticamerken. Hoewel dit een keurmerk lijkt, is het meer een soort award dat het desbetreffende product past binnen de Slow Cosmetica movement. Duurzaamheid, ethiek en respect voor het milieu zijn hier de belangrijkste pijlers, maar onafhankelijke certificering ontbreekt.
Diervriendelijke keurmerken
Dierproeven zijn in principe verboden in de EU en ook bij keurmerken als COSMOS, NATRUE of Demeter zeker niet toegestaan (tenzij de wet het voorschrijft). Maar deze gecertificeerde producten mogen wel natuurlijke/biologische ingrediënten bevatten die door dieren geproduceerd zijn, zoals honing, bijenwas of melk. Niet geheel vegan dus! Echter het kan zeker gebeuren dat een NATRUE, COSMOS of Demeter gecertificeerd product zonder dierlijke ingrediënten óók een vegan handelsmerk draagt zoals bijvoorbeeld de vegan NATRUE deodorant van Ben & Anna. Wil je 100% zeker weten dat een product vegan is, let dan vooral op producten die het logo ‘Certified Vegan’ of ‘Vegan’ van de Vegan Society dragen.
De welbekende Leaping Bunny en het Not tested on Animals label van Cruelty Free International laten zien dat je te maken hebt met dierproefvrije cosmetica. En hoewel PETA hier ook twee labels voor voert (PETA Cruelty Free en PETA Cruelty Free & Vegan), zijn we hier minder fan van. Om deze labels te bemachtigen hoeft een merk namelijk enkel en alleen een verklaring te ondertekenen en that’s it. Controle vindt hier niet plaats.
En last but not least: Keurmerken voor eerlijke handel
Hoewel het gebruik van ‘natuurlijk en/of biologische ingrediënten’ de belangrijkste pijlers zijn binnen de natuurcosmetica keurmerken, is ook bij deze instanties aandacht voor eerlijke handel. Echter hier bestaan natuurlijk ook specifieke keurmerken voor. Zoals het Fairtrade keurmerk (waar bijvoorbeeld Urtekram partner van is), Rainforest Alliance en Fair/Fair for Life. Deze keurmerken zeggen niks over de kwaliteit van de ingrediënten (zoals natuurlijk of biologisch), maar kunnen wel gecombineerd worden met de eerder genoemde cosmeticakeurmerken, zoals bijvoorbeeld “Naturland Fair”.
Daarnaast kan je op (natuur)cosmetica het UEBT keurmerk tegenkomen van de Union for Ethical Biotrade. Deze instantie focust zich op het “ethisch inkopen van ingrediënten met respect voor de biodiversiteit”.
Hoewel een UEBT certificatie niet hetzelfde is als een biologische certificatie, vullen ze elkaar wel goed aan. Veel ingrediënten in UEBT producten zijn dan ook zowel UEBT als biologisch gecertificeerd.
En tot slot! Misschien ben je het logo al eens tegengekomen op je theezakje of havermelk: het Certified B Corp logo. Dit label toont aan dat een onderneming zich erop heeft toegelegd mee te werken aan een inclusieve, eerlijke en regeneratieve wereld. Een van de B Corp gecertificeerde merken die we bij Green Jump verkopen is Weleda.