Er zijn prachtige stoffen poppen op de markt die wij als ouders vaak super mooi vinden. Onze kinderen vinden deze poppen lief en zacht, maar toch willen ze na de baby- en dreumesleeftijd vaak een ‘babypop’ met een “echt” hoofd en handen en voeten van harder materiaal of een pop met een volledig hard lijfje die mee kan in bad en naar buiten. Er wordt intensief met een pop gespeeld, geknuffeld, geslapen en door jongere kinderen op gesabbeld. Hoe zit het met de veiligheid van (baby)poppen?
Poppen met schadelijke stoffen
Natuurlijk wil je graag een pop van veilige materialen voor je kind. Alle poppen met een hard hoofd, handen, voeten of lijf lijken echter gemaakt van polyvinylchloride (PVC). Dit is een stof die op zichzelf al niet echt veilig en zeer milieuonvriendelijk is, maar om het PVC te kunnen gebruiken voor poppen bevat het ook nog eens weekmakers die schadelijk kunnen zijn.
Daarnaast kan een pop ook andere schadelijke stoffen bevatten zoals formaldehyde, elementen als lood, arseen en cadmium, fosfororganische verbindingen, halogeenverbindingen, verboden verfstoffen en PAK’s (polycyclische koolwaterstoffen).
Ook stoffen poppen kunnen deze schadelijke stoffen bevatten, maar zijn wel vrij van PVC en daardoor meestal ook van weekmakers.
Stoffen en plastic poppen getest door Öko-test
Öko-test testte eind 2014 een aantal plastic en stoffen poppen* grondig op schadelijke stoffen en deed een praktijktest naar de veiligheid. Het totaalresultaat van dit onderzoek was dat van de 10 stoffen poppen er 3 een “goed” kregen, 2 een ruim voldoende, 1 een voldoende en de overige 3 scoorden lager. Bij de plastic poppen kwam er geen één goed uit de test, slechts 2 scoorden net een voldoende, 2 onvoldoende en maar liefst 6 plastic poppen hadden het eindresultaat “slecht”.
Bovenstaande resultaten zeggen iets over de totale veiligheid van de pop, inclusief schadelijke stoffen. Als je bij de stoffen poppen alleen naar de schadelijke stoffen kijkt, scoren de stoffen poppen allemaal een goed of een ruim voldoende.
Bij de plastic poppen is dit een ander verhaal. Kijkend naar schadelijke stoffen bleken 2 poppen voldoende, 2 onvoldoende en de overige 6 zelfs slecht. Alle plastic poppen bevatten PVC met weekmakers en optische bleekmiddelen. Bij 8 van de 10 poppen vond Öko-test ook verschillende andere schadelijke stoffen. Er werden geen schadelijke ftalaten gevonden, wel andere alternatieve weekmakers waarvan nog weinig tot niets bekend is over de mogelijke schadelijke effecten.
Öko-test adviseert op basis van haar testen dat bij twijfel over de inhoudsstoffen van een pop een stoffen pop de veiligste keuze is. Deze komen qua schadelijke stoffen aanzienlijk beter uit de test dan plastic poppen.
*De geteste poppen kwam van de Duitse markt, maar vele van deze merken zijn ook in Nederland verkrijgbaar zoals Studio 100, Simba Toys, Zapf Creation (Babyborn), Smoby, Toys”R”Us.
Een veilige babypop zonder schadelijke stoffen
Het liefst heb je natuurlijk een pop die vrij is van PVC en gemaakt is van een alternatief, veilig plastic zonder schadelijke stoffen. Een zoektocht naar veilige plastic poppen is een wirwar van chemische termen en vage of niet kloppende antwoorden van fabrikanten. Het lijkt erop dat alle plastic poppen van PVC gemaakt zijn en dus ook weekmakers bevatten omdat dit nodig is om het plastic soepel te laten zijn in plaats van hard. Weekmakers zijn een groep van verschillende soorten chemicaliën die plastic zachter maken waarvan het inmiddels schadelijke gebleken ftalaat er één is. Veelal worden de termen weekmaker en ftalaat door elkaar gebruikt als synoniem, maar dit is niet altijd juist: Een weekmaker is niet persé een ftalaat, maar een ftalaat is wel een weekmaker.
Er zijn merken die in plaats van schadelijk ftalaat, alternatieve, minder schadelijke weekmakers gebruiken in het PVC. Zo gebruikt Zapf Creation/Babyborn Hexamoll DINCH. DINCH zou volgens Zapf Creation niet schadelijk zijn en is goedgekeurd door de EFSA (European Food Safety Authority) voor gebruik in kinderspeelgoed, medische hulpmiddelen en voedselcontact producten. Andere alternatieve weekmakers die je tegen kunt komen zijn DEHT en TXIB. Deze alternatieve weekmakers zijn niet per definitie zomaar veilig te noemen in alle doseringen. Er is nog veel onduidelijkheid en er kunnen mogelijk gezondheidseffecten optreden bij hoge doseringen. Er zijn veiligheidsmarges vastgesteld op basis van studies bij ratten.
Kies je voor een pop met deze alternatieve weekmakers heb je natuurlijk nog steeds PVC, maar wel zonder duidelijk schadelijk ftalaat. Zo’n pop kun je dan zien als de beste keuze uit alle PVC-opties die er zijn. Naast de weekmakers kunnen in het PVC natuurlijk ook andere schadelijke stoffen zitten dus ook hier moet je alert op blijven. Een echt PVC-vrije optie lijkt er slechts te zijn in de vorm van een stoffen pop. Maar ook hier zit nog een verborgen aandachtspunt, de vulling kan namelijk bestaan uit PVC pellets. Alternatieve korrels van PE (polyethyleen) zijn een betere keuze.
Een veilige pop kiezen
Bij het kiezen van een pop voor je kind is het vooral van belang erachter te komen of er schadelijke stoffen zijn gebruikt. Dit is niet altijd eenvoudig als dit niet op de verpakking of pop zelf staat. Je kunt het aan de fabrikant vragen en als je dan een vaag of zelfs geen antwoord krijgt, kun je er vanuit gaan dat dit de pop niet vrij is van schadelijke stoffen. PVC heeft recyclecode 3, mocht je toch een pop tegenkomen met een andere code, kun je in onze blogs over de plastic recyclecodes en andere plastic soorten kijken of en hoe veilig dit is.
Helaas zijn ook niet alle leveranciers even eerlijk, dit blijkt uit een onderzoek waarin poppen getest zijn waarvan de producent aangaf dat ze weekmaker-vrij waren. Na deze test bleken de poppen toch schadelijke weekmakers te bevatten.
Voor wat de weekmakers betreft is je neus volgen een goed advies. Ruikt een pop vreemd en vies, kun je ervanuit gaan dat deze weekmakers bevat. Waarschijnlijk kun je je nu je dit leest deze viezige, weeïge geur van een nieuwe pop wel voor de geest halen. De zoete vanillegeur die je soms ruikt, kan een natuurlijke of chemische vanille geur zijn die gebruikt wordt om de geur van weekmakers in het PVC te maskeren.
Conclusie poppen zonder schadelijke stoffen
De veiligste keuze is een stoffen pop, waarbij je toch nog steeds wel kritisch moet blijven. Een stoffen pop van biologische materialen die goed uit de test komt, is de pop van Keptin Jr.
En wat ook een hele leuke pop is, maar dan net even anders, is de pop van Sweet Heroes die je met de bijgeleverde stiften elke keer weer opnieuw kan inkleuren en wassen.
Helaas is een stoffen pop het voor poppenmoeders en- vaders toch vaak net niet en een pop met plastic ledenmaten en hoofd of compleet plastic lijf staat vaak hoog op de verlanglijstjes. Als je toch graag aan de wens van je kind tegemoet wilt komen zijn de belangrijkste tips: goed de verpakking lezen, navragen en vooral ook goed snuffelen. Het is te hopen dat er in de toekomst poppen op de markt zullen komen van veiliger plastics zoals EVA en PEVA zonder schadelijke toevoegingen.
Als je informatie hebt over het materiaal van een merk of type pop of misschien zelfs ideeën voor een veilige optie, lezen we dat graag hieronder terug in de reacties.
Welke poppen waren in de Okotest veilig?
Uit de test die in 2014 is uitgevoerd komen de volgende tips.
Stoffen poppen
De betere:
· Nanchen-Puppen Sommerkind Lotti groen 34 cm (biologische materialen)
· Margarete Steiff Steiff Puppe Frieda bunt 38 cm
· Sterntaler aankleedpop Franca 35 cm
· Keptin jr.
Redelijke opties:
· Habermaass Haba Deugniet Mette 30 cm 
· Studio 100 Nici wonderland Minilotta 30 cm
Plastic poppen
De betere:
· Kaufhof Kids Only Susses baby 38 cm
· Toys”R”us You & Me pop met blond haar 30 cm
Te vermijden, plastic poppen:
· Smoby hello Kitty stapop Emma 54 cm
· Käthe Kruse Babypop Milena rosa 30 cm