In veel huishoudens zijn ze wel te vinden, pannen met een Teflon antiaanbaklaag die voorkomt dat het eten tijdens het bereiden aan de pan blijft plakken en ervoor zorgt dat de pan makkelijk schoon te maken is. Superhandig natuurlijk, maar is deze antiaanbaklaag wel zo veilig?
PFOA, de stof die gebruikt wordt bij de productie van Teflon is schadelijk, maar wordt wereldwijd nog gewoon gebruikt voor de productie van anti-aanbakpannen.
Wat is Teflon en hoe krijg ik het binnen?
In de volksmond wordt een antiaanbaklaag vaak Teflon genoemd. Teflon is een merknaam voor polytetrafluorethyleen (PTFE). Het is een organische kunststof en hoort bij de familie van perfluorochemicaliën (PFC’s). PFC’s worden ook gebruikt in voedselverpakkingen (bijv. pizzadozen, magnetron popcorn), tapijt, meubels en kleding. Ze maken deze materialen water-, vlek- en vetafstotend.
Ziekteverschijnselen en teflon
De uitvinder en producent van Teflon, DuPont, geeft aan dat er bij mensen ziekteverschijnselen kunnen optreden als gevolg van het inademen van de vrijkomende dampen van een oververhitte Teflon/PTFE pan.
Dit is volgens de producent dan het gevolg van onjuist gebruik van de pan, bij oververhitting. Maar wanneer is een pan oververhit? De schadelijke stoffen komen pas echt vrij boven de 340 graden Celsius. Dit lijkt heel hoog, maar in de praktijk wordt deze temperatuur toch redelijk snel bereikt als je een pan even laat voorverwarmen op hoog vuur. Bovendien begint Teflon vanaf 260 graden al langzaam af te breken. Dus de afbraakproducten komen uiteindelijk via de lucht en het voedsel in je lichaam terecht.
Ook kunnen door krassen in de pan kleine stukjes van de anti-aanbaklaag in het voedsel terechtkomen. Volgens de fabrikant zijn deze Teflon deeltjes inert, wat betekent dat ze het lichaam weer onveranderd verlaten. De fabrikant adviseert wel dat je beschadigde Teflon pannen niet zou moeten gebruiken. Waarschijnlijk dus toch niet helemaal veilig om binnen te krijgen?
Gezondheidsrisico’s van Teflon
In het lichaam wordt Teflon/PTFE afgebroken tot de grondstof PFOA (Perfluoroctaanzuur, ook wel C8 genoemd). PFOA kan daarna niet meer verder worden afgebroken en omdat het zeer langzaam wordt uitgescheiden, blijft het jaren in het bloed en lever aanwezig. Daarbij komt er steeds meer PFOA bij, waardoor het zich opstapelt in het lichaam.
De lange termijn effecten van PFOA zijn nog niet heel uitvoerig bestudeerd, maar het lijkt erop dat langdurige blootstelling een schadelijk effect zou kunnen hebben op onder andere het spijsverteringsstelsel, cholesterol, de lever en de schildklier. Ook lijkt er een mogelijke relatie met kanker te zijn. PFOA passeert ook de placenta en kan worden uitgescheiden in moedermelk.
PFC’s in het milieu
Naast het gevaar voor de gezondheid vormt de aanwezigheid van PFC’s een risico voor het milieu en dieren. De afbraakproducten stapelen zich op en blijven circuleren in milieu, voedselketen en wereldpopulatie. Het wereldwijde, veelvuldige gebruik van PFC’s is een van de oorzaken van de permanente aanwezigheid van giftige PFOA in het bloed van vrijwel alle mensen.
Welke alternatieve pannen zijn wel veilig?
Om het zekere voor het onzekere te nemen kun je zelf de keuze maken om geen pannen met een Teflon/PTFE antiaanbaklaag te gebruiken. Gelukkig zijn er goede en betaalbare alternatieven op de markt. Om te bakken kun je kiezen voor roestvrijstaal, gietijzer of emaillen pannen. Het voordeel van deze pannen is dat ze geen kwetsbare antiaanbaklaag hebben en ze erg lang mee zullen gaan.
Bij Green Jump zijn we net begonnen met de verkoop van pannen en hebben we om te koken als eerste voor Riess emaillen pannen gekozen, duurzaam, gemaakt in Oostenrijk en 100% gezond. We kozen voor Green Pan als koekenpannen met een veilige anti-aanbaklaag en daarnaast voor de keiharde pannen van Ceramcor voor bakken, braden en al je andere gerechten.
Bakken
Taart- en cakevormen hebben vaak een Teflon laag. Voor bakken in de oven kun je beter gebruik maken van bijvoorbeeld oven-veilig glas, RVS, siliconen bakvormen (tot 220 graden) of bakblikken met een keramische laag.
Handige apparaten
Als laatste moeten de apparaten met anti-aanbaklagen niet vergeten worden; je broodbakmachine, gourmetstel, tosti ijzer of grill. Een aantal van deze apparaten wordt niet zo heet als een koekenpan op het vuur, maar de antiaanbaklaag kan wel beschadigd raken waardoor je de Teflon binnen kunt krijgen. Deze apparaten zijn superhandig, maar misschien kun je wel gewoon zonder of is er een alternatief. Tosti’s kun je ook prima bakken in een koekenpan of met een ouderwetse tosti tang. Brood kun je in de oven bakken, grillen op het gas in een gietijzeren grillpan en steengrillen is net zo lekker en leuk als gourmetten.
Heb jij een tip?
We zijn benieuwd naar welke pannen, bakvormen en apparaten jij gebruikt. Hoe bevalt dit? We horen graag je ervaringen en/of tips.
Wil je meer lezen
Hieronder nog een aantal linkjes als je je nog wat meer wilt verdiepen.
- http://www.ewg.org/research/pfc-dictionary
- http://www.hpa.org.uk/webc/HPAwebFile/HPAweb_C/1246260032570
- http://www.ewg.org/enviroblog/2004/05/study-links-teflon-chemical-higher-cancer-rates
- http://www.ewg.org/enviroblog/2007/06/ask-ewg-why-there-teflon-clothes-it-safe
Geef een reactie