Een knusse sfeer in huis: kaarsen en geurverspreiders zonder zorgen gebruiken

De herfst begint al langzaam zijn intrede te doen: buiten wordt het frisser, de dagen worden korter en in huis maken we het weer gezellig. Een kaarsje aan, misschien wat geurstokjes erbij – en meteen hangt er een warme, knusse sfeer in huis. Heerlijk, toch? En toch, denk je misschien weleens: zijn kaarsen slecht voor je gezondheid? En hoe zit het met geurkaarsen of geurverspreiders? Als deze vragen al eens bij je zijn opgekomen, dan is dit blog voor jou.

Waarom gewone kaarsen en geurkaarsen minder gezond kunnen zijn

Uit onderzoek blijkt dat vooral reguliere kaarsen en geurkaarsen stoffen kunnen uitstoten die niet zo fijn zijn voor je gezondheid en je binnenlucht. We schreven al eens eerder over kaarsen zonder schadelijke stoffen: Sojawas en bijenwas kaarsen zonder schadelijke stoffen. Veel standaard kaarsen worden gemaakt van paraffine, een restproduct van aardolie. Bij het branden komt fijnstof vrij, samen met stoffen zoals benzeen en tolueen. Deze stoffen kunnen irritatie geven aan je ogen en ademhaling en zelfs kanker veroorzaken als je daar heel hoge concentraties van inademt. Ook wordt vaak voor de stevigheid nog stearine toegevoegd, een stof die gemaakt wordt van vet van varkens en koeien. Een toevoeging van palmolie komt ook voor; niet zo goed voor het regenwoud.

Geurstokjes & geurverspreiders: meer dan alleen een lekker luchtje

Ook geurverspreiders zoals geurkaarsen, sprays, plug-ins of geurstokjes kunnen de binnenlucht vervuilen. Vaak bevatten ze synthetische geurstoffen, ftalaten (weekmakers) en soms zelfs formaldehyde. Bij gebruik van synthetische geuren of slechte ventilatie kunnen allergieën verergeren of hoofdpijn ontstaan. Voor kinderen en mensen met astma of een gevoelige luchtweg kan dit extra belastend zijn. Dat geurkaarsen niet al te best zijn voor je gezondheid is al vrij bekend: de combinatie van paraffine en synthetische parfums maakt dat ze de binnenlucht vervuilen.

Wetenschappelijk onderzoek naar kaarsen en geurverspreiders

Uit verschillende studies blijkt dat kaarsen, geurkaarsen, wax melts en diffusers stoffen kunnen uitstoten die potentieel schadelijk zijn, vooral in slecht geventileerde ruimtes of bij frequent gebruik. Symptomen die gebruikers rapporteren zijn onder andere hoofdpijn, geïrriteerde luchtwegen en verergering van astma en allergieën.

Uit een grootschalig meetonderzoek van TNO en het Inhome Air Quality Consortium bleek dat in ruim 1 op de 7 onderzochte Nederlandse woningen de WHO-adviesnorm voor fijnstof (PM₂.₅) regelmatig werd overschreden, vooral in de avonduren. Kaarsen werden daarbij genoemd als belangrijke bron van deze vervuiling, naast bijvoorbeeld koken. Ook het Longfonds waarschuwt dat kaarsen schadelijke stoffen uitstoten die klachten kunnen veroorzaken bij mensen met gevoelige luchtwegen. Verder verwijst een NU.nl-check naar buitenlands onderzoek waaruit blijkt dat fijnstof van kaarsen vergelijkbaar kan zijn met die van het verkeer of zelfs tabaksrook.

Een rol spelen de soort kaars, soort lont, temperatuur waarop een kaars brandt, aantal kaarsen, ventilatie van de ruimte en dat de kaars niet op een plek staat waar veel luchtstroom is.

Een gezonder alternatief voor een heerlijke sfeer en geur in huis

Gelukkig zijn er mooie alternatieven die wél zorgen voor warmte en gezelligheid en die gemaakt zijn zonder nare stoffen. Denk aan kaarsen van plantaardige was zoals een bijenwas kaars, lonten zonder zinkkern (vaak bij hobby kaarsenmakers) en natuurlijke etherische oliën in plaats van synthetische parfums. Ook geurkaarsen bestaan in een vorm zonder vervelende stoffen: deze zijn gemaakt van natuurlijke was en geuren met biologische etherische olie in plaats van synthetische parfums.

Wil je liever een frisse geur zonder kaars? Kies dan voor een natuurlijke luchtverfrisser of natuurlijke geurstokjes die werken met biologische etherische olie. Zo creëer je een fijne herfstsfeer in huis, zonder je gezondheid of de luchtkwaliteit in huis te belasten.

Bijenwas kaarsen: natuurlijk en luchtzuiverend

Een bijenwas kaars is niet alleen sfeervol, maar ook een gezondere keuze voor je binnenlucht. In tegenstelling tot kaarsen van paraffine of stearine branden ze schoner met minder roet en rook. Voor het beste resultaat kies je altijd voor 100% pure bijenwas kaarsen en voor een lont die gemaakt is van 100% katoen en vrij is van lood en zware metalen. Bijenwas kaarsen zijn er ook in de vorm van bijenwas theelichtjes.

Sojakaarsen en koolzaadwaskaarsen: plantaardige alternatieven

Naast bijenwas bestaan er ook plantaardige alternatieven zoals sojakaarsen en koolzaadwaskaarsen. Beide branden schoner dan paraffinekaarsen: ze geven minder roet en rook af en gaan bovendien langer mee. Sojawas is gemaakt van sojabonenolie, maar daarbij speelt duurzaamheid een rol: soja wordt vaak grootschalig verbouwd, soms met ontbossing en veel bestrijdingsmiddelen als gevolg. Koolzaadwas heeft dat nadeel minder, omdat het vaak dichterbij in Europa wordt geteeld. Daarmee is het een milieuvriendelijkere optie, al is het aanbod kleiner dan bij sojakaarsen. Bij beide soorten geldt dat je goed moet letten op de samenstelling, want soms wordt er toch paraffine of stearine aan toegevoegd, kies daarom voor 100% soja- of koolzaadwas.  

Tips voor een herfstsfeer in huis met kaarsen of geuren

• Kies natuurlijke materialen: ga voor een bijenwaskaars of kaarsen van koolzaadwas of plantaardige wassen op basis van zonnebloem- en olijfolie zonder toevoegingen.
• Controleer de lont: vermijd lonten met zinkkern, kies voor katoen of hout.
• Gebruik biologische etherische olie: als basis voor een natuurlijke luchtverfrisser of natuurlijke geurstokjes in plaats van synthetische geurverspreiders.
• Ventileer regelmatig: frisse lucht voorkomt ophoping van nare stoffen.
• Voorkom roetvorming: zet kaarsen niet in een luchtstroom.
• Less is more: één of twee kaarsen geven vaak al genoeg sfeer.

Zo creëer je een warme en fijne sfeer in huis. 

Natuurlijke geurverspreiders

Fruit & kruiden

• Sinaasappel met kruidnagels erin → klassieker die langzaam een warme, kruidige geur afgeeft. Je prikt de kruidnagels gewoon zo in de sinaasappel.
• Citroen- of sinaasappelschillen op de verwarming of in een pan met water laten sudderen.
• Appelschijfjes met kaneelstokjes zachtjes verwarmen voor een zoete herfstgeur.

Planten & takjes

• Rozemarijn of tijm → geurige takjes in een vaasje of in heet water.
• Eucalyptus → een tak in de douche geeft een frisse, spa-achtige geur.
• Lavendel → gedroogd in een zakje in de kledingkast of op de verwarming.

Etherische oliën: geurstokjes / reed diffusers met biologische etherische olie

• Biologische etherische olie kun je gebruiken in een aromasteen of diffuser met water (zonder verhitting).
• Een paar druppels biologische etherische olie (zoals lavendel, sinaasappel of pepermunt) op een katoenen doek of in een schaaltje baking soda.
• Etherische oliën bij verkoudheid: frisse oliën zoals eucalyptus, pepermunt, tea tree of dennennaald helpen de luchtwegen vrijer te laten voelen. Een paar druppels op een (natte) doek en op een afstand van ca. 1,5 m ophangen in de nacht zodat jij of je kleintje beter kan ademen of op je bureau tijdens het werken. 

Overig

• Koffiebonen in een schaaltje → absorberen nare luchtjes en geven een warme geur.
• Azijn met citrusschillen → werkt zowel als natuurlijke luchtverfrisser als schoonmaakmiddel.

Diffusers vs. geurstokjes

Een reed diffuser, ook wel geurstokjes diffuser genoemd, is een systeem dat geur verspreidt door middel van verdamping, zonder gebruik te maken van warmte of elektriciteit. Het bestaat uit een glazen flesje gevuld met een geurende olie en een set rieten stokjes (reeds) die de olie omhoog zuigen en langzaam de geur afgeven aan de omgeving. Deze methode biedt een constante, subtiele geur en is veilig omdat er geen open vlam bij komt kijken. Reed diffusers (geurstokjes) verspreiden de geur passief en zijn mild voor de luchtwegen. Elektrische diffusers of heat diffusers verspreiden actief, waardoor meer vluchtige stoffen in de lucht komen, vooral bij slecht geventileerde ruimtes.

Gebruik natuurlijke geurstokjes en kies bij voorkeur voor biologische etherische olie en gebruik diffusers bewust: een paar druppels op een doekje of aromasteentje geven al een aangename geur zonder de lucht te overbelasten.

Veilig gebruik van etherische oliën

• Gebruik slechts een paar druppels op een doekje of aromasteen.
• Ventileer de ruimte regelmatig.
• Vermijd langdurige blootstelling en zet ze uit de buurt van kinderen en huisdieren.
• Biologische etherische oliën zijn puurder, maar bevatten nog steeds vluchtige stoffen → gebruik ze met mate.
• Gevoelige groepen (zwangeren, kinderen, mensen met astma) moeten extra voorzichtig zijn.
  

Met deze tips geniet je van een warme, knusse en gezonde sfeer in huis met kaarsen, natuurlijke geurverspreiders en verantwoorde etherische oliën. Bij Green Jump hebben we gekozen voor bijenwaskaarsen en kaarsen gemaakt van plantaardige wax. Deze zijn vrij van schadelijke stoffen. Onze geurverspreiders hebben geurstokjes van riet en worden gebruikt in combinatie met 100% etherische oliën en zijn vrij van schadelijke bestanddelen.

Bronnen

• Environmental Health Perspectives (2011) – Emission modeling en toxische stoffen bij kaarsverbranding
  
• PubMed (2023) – Plug-in geurverspreiders en VOC-concentraties
  
• American Chemical Society (2025) – Effecten van scented wax melts
  
• BioMed Central (2023) – Studie onder gebruikers naar klachten bij blootstelling