Bioplastic, de oplossing voor regulier plastic zou je kunnen denken. Termen als ‘composteerbaar’ of ‘biologisch afbreekbaar’ lijken je bio-plastic bekertje op te laten lossen, tegelijkertijd met eventuele schuldgevoelens over het gebruik van plastic producten……….. want ze zijn immers plantaardig. Maar helaas, niets is minder waar. We bekijken bioplastic in dit artikel en komen tot de conclusie dat (plant-based) bioplastics helemaal niet zo ecologisch zijn als ze lijken.
Wat zijn bioplastics eigenlijk?
Bioplastics zijn gemaakt van natuurlijke bronnen zoals zetmeel uit aardappel en mais, cellulose, suikerriet en plasticproducerende micro-organismen. Op het eerste gezicht lijken ze een aantrekkelijk alternatief voor regulier plastic. Ze doen namelijk vaak niet onder voor plastic uit aardolie doordat ze eruit zien als plastic en ook zo voelen en presteren, maar hun vorm en stevigheid krijgen ze uit de eerder genoemde hernieuwbare bronnen.
Deze bio-kunststoffen krijgen etiketten als ‘composteerbaar’ of ‘biologisch afbreekbaar’. ‘Bioplastic’ echter is een overkoepelende term die verschillende categorieën plastic omvat en verschillen in de manier waarop ze zijn gemaakt en hoeveel van hun inhoud uit hernieuwbare bronnen komt. Niet alle bioplastics zijn biologisch afbreekbaar (en dus in staat om op natuurlijke wijze af te breken in kleinere moleculen) of composteerbaar (in staat om biologisch afbreekbaar te zijn in gecontroleerde omgevingen).
Biopolymeren bijvoorbeeld; deze natuurlijke materialen zijn biologisch afbreekbaar, maar hebben wel de hoge temperaturen nodig van een industriële composteerinstallatie om volledig te ontbinden. En in de plasticbak deponeren is ook een probleem, omdat ze in dezelfde sorteerstroom terechtkomen als de gewone kunststoffen en daardoor juist op aardolie gebaseerde kunststoffen, zoals PET, vervuilen.
“Biobased” kunststoffen zijn daarentegen helemaal niet biologisch afbreekbaar en zijn te vergelijken met gewone kunststoffen. Plantaardig materiaal kan zelfs worden gefermenteerd tot ethyleen om ‘bio’-alternatieven voor gewone kunststoffen te creëren, zoals bio-PET in plaats van PET. Het enige verschil is dan de manier waarop ze gemaakt worden en niet hoe ze presteren of hoe lang ze in het milieu blijven.
Bioplastics zijn niet minder schadelijk
Met voorvoegsels zoals ‘bio’ of ‘eco’ kunnen producten groen lijken en er wordt vaak gebruik gemaakt van de kracht van greenwashing door marketeers. Dit soort verwarrende en misleidende termen maken het voor de consument ingewikkeld om te kunnen onderscheiden wat daadwerkelijk wel of niet schadelijk is voor mens, milieu en dier.
Net als gewoon plastic kan bioplastic grote schade aanrichten aan het zeeleven. Dr. Kimberly Warner, een senior wetenschapper bij Oceana legt uit dat zelfs de biologisch afbreekbare en composteerbare kunststoffen “niet gecertificeerd zijn om af te breken in koude mariene omgevingen. Het materiaal van deze bioplastics breekt af in hapklare microplastics die door het leven in zee kunnen worden ingeslikt.
Biogebaseerde kunststoffen kunnen net zo schadelijk zijn als gewone kunststoffen. In plaats van fossiele brandstoffen te gebruiken, gebruiken ze een moderne plantaardige grondstof, maar die gedraagt zich net zo als andere kunststoffen als het gaat om persistentie”, zegt Warner. Wat de daadwerkelijk effecten van bioplastics op het leven in zee zijn is nog niet volledig bekend, maar verschillende onderzoekers geven alarmsignalen af. Uit onderzoek onder leiding van de Duitse Lisa Zimmermann blijkt dat PLA, een biopolymeer genaamd polymelkzuur, schadelijke chemicaliën kan bevatten. PLA-kunststoffen worden meestal gemaakt van de suikers in cassave, maïszetmeel of suikerriet. PLA wordt bijvoorbeeld gebruikt voor 3D-printen. Het kan toxiciteitsniveaus bevatten die vergelijkbaar zijn met die van op aardolie gebaseerde kunststoffen zoals polyvinylchloride/PVC en polyurethaan/PUR. Dit komt omdat duizenden chemicaliën worden gebruikt om plastic te maken en sommige worden aan PLA toegevoegd om het zich als plastic te laten gedragen.
Minder plastic zou het doel moeten zijn
Hoewel het aandeel bioplastics maar een klein deel is van de totale plasticproductie, zal de productie van bioplastic flink toenemen volgens de branchevereniging European Bioplastics. Ondertussen wordt geschat dat de productie van regulier plastic tegen 2050 bijna zal verviervoudigen als we niet van koers veranderen. Bioplastics kunnen de vraag naar fossiele brandstoffen helpen verminderen, maar ze doen niets om de plasticvervuiling aan te pakken, vooral niet in het zeeleven. Het verminderen van onze consumptie van plastic – en niet enkel het vervangen door een ander gebrekkig materiaal – is de enige manier om een echte verandering teweeg te brengen.
Wil je meer weten over plasticvrije alternatieven, lees dan bijvoorbeeld ons blog over het voorkomen van zwerfafval. Daarnaast proberen wij bij Green Jump zo min mogelijk te kiezen voor plastic producten en zoveel mogelijk voor rvs en glas bijvoorbeeld.
Geef een reactie