Speelgoed dat je in Nederland kunt kopen is veilig voor onze kinderen. Toch? Helaas blijkt uit de grote terughaalacties van fabrikanten (waaronder Mattel, Fisher-Price en Disney) het tegendeel. In 2007 was speelgoed het meest teruggehaalde product in de Europese Unie en in 2008 was het niet veel beter.
CE Label
Als ik speelgoed voor mijn dochtertje kocht of kreeg checkte ik altijd of dit het CE-label had. Als dit keurmerk erop zit dan moet het oké zijn voor mijn dochtertje zo dacht ik. Maar tot mijn grote verbazing kwam ik er een tijdje geleden achter dat dit label niets over de gezondheidsaspecten van speelgoed zegt en zelfs wordt toegekend door de fabrikanten zelf. Er is geen onpartijdige derde die het CE label toekent.
De onpartijdige controle op speelgoed gaat steekproefsgewijs Tot op heden bestaat er nog geen Europees keurmerk voor veilig en gezond speelgoed.
Schadelijke stoffen
Op speelgoed staan geen ingrediënten vermeld, zoals op cosmetica en voedsel. Toch steken veel kleine kinderen speelgoed in hun mond. Op deze manier kunnen ze schadelijke stoffen binnenkrijgen.
Kinderen zijn kwetsbaarder dan volwassenen voor deze schadelijke stoffen. Ze zijn lichter, hun huid is vijf keer zo dun en hun longcapaciteit is veel kleiner waardoor dezelfde hoeveelheid chemische stoffen voor kinderen veel schadelijker is dan voor volwassenen.
Nieuwe speelgoedrichtlijn
Op 18 december 2008 is de aangepaste Europese Speelgoedrichtlijn goedgekeurd. De vorige Europese richtlijn voor veilig speelgoed was 20 jaar oud. Lidstaten hebben nu twee jaar de tijd om deze richtlijn in hun nationale regelgeving te implementeren. Er geldt daarnaast een overgangsregeling van vier jaar voor het afschaffen van de chemische bestanddelen in speelgoed. Het duurt het dus nog wel even voordat de strengere regels in de praktijk merkbaar zijn.
Kankerverwekkende stoffen
In de nieuwe richtlijn wordt een aantal stoffen verboden. De aanpassingen betreffen onder andere (met bepaalde uitzonderingen) een verbod op CMR’s (carcinogene, mutagene en reproductietoxische stoffen), oftewel kankerverwekkende stoffen en stoffen die effect hebben op de vruchtbaarheid en zwangerschap.
Waar ik me heel kwaad om kan maken is dat deze gevaarlijke stoffen wel toegestaan blijven in delen van speelgoed die niet ‘toegankelijk’ zijn. Vaak wordt er door kinderen verder gespeeld met kapot speelgoed waardoor ze toch in contact kunnen komen met deze gevaarlijke stoffen. Kapot speelgoed dus gewoon weggooien!
Allergene geurstoffen
Een andere belangrijke aanpassing is dat de meest gevaarlijke geurstoffen in speelgoed nu verboden zijn. Uit onderzoek blijkt namelijk dat deze stoffen allergieën kunnen veroorzaken. De geurstoffen die nog wel zijn toegestaan, moeten uitdrukkelijk worden vermeld op het etiket zodat ouders zelf een keuze kunnen maken.
Gaten in de richtlijn
Women in Europe for a Common Future heeft een rapport geschreven waarin ze reageert op de voorstellen die er lagen en aangeven op welke gebieden zij meer veiligheid zou willen zien. Helaas is een deel van haar punten niet gerealiseerd, waaronder het verplicht onpartijdig testen en labelen van speelgoed in plaats van het CE-label.
Het is nog onduidelijk of de andere punten die zij hebben aangegeven wel of niet zijn toegekend. De nieuwe richtlijn zou in april gepubliceerd worden (maar ik heb de tekst nog niet kunnen vinden) dus nieuws hierover volgt op zeer korte termijn.
Samenvattend heeft WECF gepleit voor:
- Stel met betrekking tot CMR’s dezelfde eisen aan al het speelgoed als aan voeding en cosmetica. Kinderen steken regelmatig speelgoed in hun mond of houden speelgoed lang tegen hun huid. Beperk deze eis niet tot speelgoed dat bedoeld is om in de mond te stoppen. Baby’s stoppen alles in hun mond, of het daar nu voor bedoeld is of niet.
- Verbied naast CMR’s ook andere ‘substances of very high concern’ (SVHC) zoals bijvoorbeeld stoffen die een ongezonde invloed hebben op onze hormoonhuishouding en vruchtbaarheid, de zogenaamde endocrine disruptors. De lijst met ongezonde, gevaarlijke endocrine disruptors is kort geleden uitgebreid van 66 naar 194 stoffen, maar in de aanpassingen voor de speelgoedrichtlijn wordt hierover niet gesproken. Deze stoffen zijn wel verboden in voeding, cosmetica en speelgoed dat bedoeld is om in de mond te doen.
- Zorg ervoor dat nieuwe kennis snel geïmplementeerd kan worden in de richtlijn zodat de richtlijn altijd up te date is en altijd gevaarlijke stoffen verbiedt. Momenteel kost dit veel administratieve rompslomp en tijd. Ga hierbij uit van het principe van voorzorg: als er twijfel bestaat over een stof, dan is deze verboden tot het tegendeel bewezen is.
Interview met rapporteur
In een interview met Marianne Thyssen, de opsteller van het rapport, kun je meer lezen over de verschillende belangen die meespelen.
Hoe kan het dat de veiligheid van onze kinderen niet het enige belang is dat telt?