Onveilige producten en schadelijke chemicaliën

Kleding, gadgets, kinderspulletjes en zelfs meubels, ze verkopen het allemaal. Onderzoek van het Duitse Oeko-test wijst echter uit dat in veel producten van bijvoorbeeld Shein schadelijke chemicaliën zitten. Oeko-test beoordeelde kleding en schoenen voor mannen, vrouwen, tieners en baby’s.

Concluderend: het grootste deel, maar liefst twee derde van de onderzochte Shein producten, komt niet door de test en de hoogste score was een “voldoende”. Er werd gecontroleerd op aanwezigheid van schadelijke stoffen zoals antimoon, dimethylformamide, lood, cadmium, verboden ftalaten, naftaleen en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s).

Babyjurkje, tienerpak en sandalen met schadelijke stoffen

Bij een babyjurkje kwam het toxische antimoon in de laboratoriumtest naar voren. Antimoonresten kunnen via het zweet door de huid worden opgenomen en zijn zeer giftig als ze in het bloed terechtkomen.

In een oogverblindend kleurrijk tienerpak heeft het laboratorium dimethylformamide aangetroffen, dat in de EU geclassificeerd is als waarschijnlijk schadelijk voor de vruchtbaarheid.

Twee paar sandalen bleken veruit de grootste gifwerpers in de test: volgens het laboratoriumrapport zaten ze vol met schadelijke chemicaliën, inclusief chemicaliën waarvan men dacht dat ze al lang verdwenen waren uit de textielproductie. De gemeten niveaus overschreden verschillende grenswaarden die zijn vastgelegd in de EU-chemicaliën wet REACH: voor het neurotoxische en reproductief giftige lood en voor cadmium, dat bij inname in hoge doses gedurende een periode van lange tijd schade in de nieren en botten kan veroorzaken. Beide zware metalen hopen zich op in het lichaam.

Kankerverwekkend en schadelijk voor voortplanting en ongeboren kinderen

Bepaalde stoffen kunnen een kindje in de baarmoeder schade toebrengen, bizar dan ook dat het testresultaat in het laboratorium op het gebied van verboden ftalaten de toch al niet al te strenge REACH-limiet met 15 keer overschreed in de damessandalen. De ftalaten die in de test werden aangetroffen, worden ervan verdacht de voortplantingsorganen te beschadigen en volgens de EU-classificatie te werken als een hormoon; de verbindingen kunnen invloed hebben op vruchtbaarheid en het ongeboren kind in de baarmoeder schaden. Verder werden de volgende stoffen aangetroffen: naftaleen, waarvan wordt vermoed dat het kankerverwekkend is en dimethyltinchloride, een van de organotinverbindingen die volgens de EU-classificatie ervan verdacht wordt het ongeboren kind in de baarmoeder te schaden.

In de herensandalen werden meerdere polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) ontdekt, die kanker kunnen veroorzaken en daarom verboden zijn, in niveaus die tot 22 keer hoger zijn dan de REACH-limiet. Ze overschrijden bovendien de limiet voor ftalaten en bevatten een hele cocktail aan schadelijke stoffen.

Sandalen binnen één of twee dagen kapot

Eén ding is dan ook bijna geruststellend: de schoenen zullen niet te lang in contact komen met de voeten van hun kopers. Bij de materiaaltest brak de linkerzool van de damessandalen al na ongeveer 14.000 gesimuleerde stappen. en de herensandalen van Shein waren al na 5.700 stappen versleten. Goedkoop, giftig en ook nog eens snel kapot. En enorm milieuonvriendelijk want deze rommel is– zoals alle Shein-producten – per vliegtuig naar Europa gekomen.

Veiligheid speelgoed 95% onveilig

Ook bij de Chinese webwinkel TEMU is het niet veel beter als het gaat om veiligheid. Uit onderzoek van Toy Industries of Europe (TIE,de brancheorganisatie voor de Europese speelgoedindustrie ) blijkt dat maar liefst 95% van de producten een veiligheidsrisico voor kinderen vormt. Dit speelgoed voldeed namelijk niet aan de Europese veiligheidsvoorschriften. TIE bestelde negentien speelgoedproducten bij de Chinese webwinkel Temu, waaronder knuffels, rammelaars, badeendjes en een slijmpakket. Het speelgoed kan voor kinderen een gevaar vormen, doordat ze zich eraan kunnen snijden, erin kunnen stikken of het kan zorgen voor verstopping, wurging of doorboring. Tevens werd er een te hoge hoeveelheid schadelijke stoffen gevonden. Zo werd een slijmpakket onderzocht en bleek deze een hoeveelheid boor te bevatten die elf keer hoger was dan de wettelijke limiet voor speelgoed. Boor kan irriterend zijn bij contact met de huid en ogen en kan krampen, braken en diarree veroorzaken bij inademing of inslikken.

Is Temu betrouwbaar?

Onveilige producten zijn niet het enige probleem

Naast de onveiligheid van producten, krijg je niet altijd wat je verwacht bij Temu volgens Radar en gaat retourneren slecht. En de Temu-app maakt ook nog eens veel inbreuk op je privacy.

Is Shein betrouwbaar?

Helaas dezelfde conclusie. Radar concludeert: het is afwachten of je je bestelling ontvangt en wat de kwaliteit is van de kleding. Ultra fast fashion is namelijk niet gemaakt voor langdurig gebruik zoals we ook al in de Oeko-test resultaten zagen. Ook bij Shein is retourneren niet eenvoudig; het is nog maar af te wachten of je je geld terug krijgt.

Arbeidsomstandigheden Chinese webwinkels

Volgens Unicef is de kleding- en textielketen één van de grootste ketens waar kinderarbeid nog vaak voorkomt. Het is niet officieel bekend of een Chinese webwinkel als Temu kinderarbeid inzet en of er bij Shein kinderarbeid voorkomt, maar ze zijn ook niet bepaald open over hun sociale en ecologische productieomstandigheden. In de Oekotest zijn een aantal vragen gesteld aan Shein over de arbeidsomstandigheden maar een antwoord kwam er niet.

Marketing via Tiktok en andere social media

Influencers pakken voor de camera hun bestelling van bijvoorbeeld Shein uit en promoten de bestelde artikelen. Vaak worden dit soort video’s gesponsord door Shein op Instagram, Youtube en Tiktok. Dit is een belangrijk onderdeel in de Shein-marketing. Op social media word je aan de lopende band verleid met advertenties van de Chinese online winkels. Omdat jongeren veel tijd op social media platforms als Tiktok spenderen is de kans groot dat zij hiermee in aanraking komen en wordt een stijging in het aantal aankopen onder deze groep gezien.

Het bericht Zijn Shein en Temu betrouwbaar en veilig? verscheen eerst op Green Jump's blog.

Waar zitten PAK’s in?

In huis kun je PAK’s in vele dagelijks gebruikte producten vinden. Ze worden toegevoegd om elasticiteit te geven aan plastic of rubber. Vooral producten van zacht plastic bevatten vaak PAK’s zoals bijvoorbeeld muismatten, speelgoed, zwemschoenen, regenlaarzen, ballen, poppen, barbies en opblaasspeelgoed. Je kunt PAK’s vaak herkennen aan de vreemde, olieachtige geur. Dit is vaak het geval bij geïmporteerd en goedkoop speelgoed, maar ze zitten net zo goed in duurdere producten. Goed blijven opletten en vooral ruiken dus.

Ook in andere producten zijn PAK’s te vinden en je kunt er op verschillende plaatsen mee in aanraking komen. Kolen en aardolie bevatten PAK’s en ze zitten dus ook in teer, benzine, was en olie. PAK’s zitten ook in sommige etenswaren zoals op kolen gebarbecued vlees en olie.  In de omgeving zitten PAK’s in asfalt, banden, dakbedekking, beschermende coatings, dieseluitlaatgassen van verkeer en machines en tabaksrook.

Wat zijn PAK’s

PAK’s zijn Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen. Je vindt ze ook onder de Engelse naam PAHs (Polycyclic Aromatic Hydrocarbons). Het zijn chemische verbindingen die meestal schadelijk zijn. PAK’s zijn onderdeel van een groep van honderden organische stoffen. Ze ontstaan als organische materialen zoals hout en olie onvolledig verbranden of met rook en verbrandingsgas in aanraking komen. De natuur produceert PAK’s door middel van vulkanische activiteit en bosbranden. De mens produceert PAK’s via de industrie, het verkeer, roken en kachels. Voorbeelden van PAK’s zijn Benzo(a)pyreen, Naftaleen en Fluoranteen

Schadelijk en extra voor kinderen

PAK’s zijn schadelijk voor de gezondheid en vormen een grote belasting voor het milieu. Blootstelling aan PAK’s vindt plaats via huidcontact, inademing en voeding. Veel PAK’s zijn kankerverwekkend, kunnen DNA schade veroorzaken en/of de vruchtbaarheid aantasten.

Uit urine onderzoek is gebleken dat kinderen veel meer belast worden. De totale blootstelling van kinderen aan PAK’s is namelijk groter dan die van volwassenen. Dit heeft verschillende oorzaken. Kinderen eten naar verhouding tot hun lichaamsgewicht meer dan volwassenen en het oppervlak van hun longen en huid is naar verhouding ook groter waardoor er meer PAK’s kunnen worden opgenomen in het lichaam. Kinderen komen ook meer in contact met PAK’s. Baby’s liggen en kruipen en kinderen spelen veel op de grond en buiten. Daarbij stopt een jong kind veel in zijn mond waardoor eventuele PAK’s gemakkelijk en in grote hoeveelheden kunnen worden opgenomen in het lichaam.

PAK’s in de bodem en water kunnen niet goed worden afgebroken en stapelen zich dus op. In de lucht worden ze wel afgebroken door zonlicht maar er komen constant nieuwe PAK’s bij. Daarbij verspreiden PAK’s zich gemakkelijk via de lucht als ze aan stof- en roetdeeltjes gebonden zijn.

Uitbreiding Europese wetgeving

Per 28 december 2015 zal de Europese REACH verordening voor de Europese productie van en handel in chemische stoffen worden uitgebreid. Voor 8 soorten PAK’s waarvan bewezen is dat ze kankerverwekkend zijn wordt de blootstellingsgrens voor speelgoed en baby- en kinderverzorgingsproducten vastgesteld op 0,5 mg/kg. Voor andere consumentenproducten van plastic en rubber die met de huid of mond in aanraking komen wordt, voor deze 8 PAK’s, een grens van 1 mg/kg aangehouden.

De nieuwe, strengere grenswaarde is positief nieuws, maar bied waarschijnlijk nog steeds niet voldoende bescherming.. De waarde geldt namelijk maar voor 8 PAK’s en is gebaseerd op wetgeving voor gevaarlijke chemische stoffen, maar niet op de daadwerkelijke blootstelling van baby’s en kinderen.

ÖKO-TEST

Om te kijken aan hoeveel en welke PAK’s kinderen worden blootgesteld testte ÖKO-TEST 30 producten waar kinderen veelvuldig mee in aanraking komen. Er is gekozen voor sterk ruikende producten van rubber en zacht PVC zoals speelgoed en regenlaarzen.

Het resultaat van het ÖKO-TEST onderzoek is verontrustend. Bijna de helft van de producten bleken grote hoeveelheden schadelijke, kankerverwekkende PAKs te bevatten. Rubberlaarzen en strandballen bevatten bijvoorbeeld ruim 8x zoveel Benzopyreen dan toegestaan. 2 van de 30 kinderproducten overschreden zelfs de maximaal toelaatbare concentratie PAK’s voor volwassenen.

Er is in dit onderzoek gekeken naar 25 verschillende PAK’s die vanwege de schadelijkheid voor de gezondheid en/of het milieu al op de prioriteitenlijst van de EU-commissie voor voedselveiligheid en de EPA (US Environmental Protection Agency) staan. Voorbeelden van PAK’s die in deze test gemeten zijn Pyreen, Benzo(a)pyreen en Naftaleen. Naftaleen is een veelgebruikte schadelijke PAK met een kenmerkende sterke, vreemde, olieachtige geur.

Uit de test blijkt ook dat de nieuwe verordening van 2015 niet voldoende bescherming biedt. Producten die voor de 8 PAK’s van deze verordening onder de nieuwe grenswaarde vallen bevatten namelijk nog steeds hoge concentraties PAK’s die nog niet zijn opgenomen in deze verordening. Voor deze overige PAK’s, zoals Naftaleen, is hun schadelijkheid wel aannemelijk, maar nog niet volledig bewezen.

Conclusie

Onschadelijke PAK’s lijken niet te bestaan. PAK’s zijn chemische verbindingen die je het liefst zo beperkt mogelijk in je omgeving hebt omdat ze, ook in hele lage hoeveelheden, schadelijk kunnen zijn. Dit geldt vooral voor kinderen omdat zij een hogere blootstelling aan PAK’s hebben en daardoor veel meer belast worden. Het is helaas onmogelijk om PAK’s helemaal te vermijden. Vooral ook omdat ze in het milieu veelvuldig aanwezig zijn.

Wel is het mogelijk kritisch te kijken naar de spullen waar je thuis mee in aanraking komt. Bij het kopen van bijvoorbeeld speelgoed kun je goed letten op hoe iets eruit ziet en vooral ruikt. Een sterke, vreemde, chemische lucht is vaak verdacht, zeker als het zachter, flexibel plastic is. Je kunt dit soort producten beter proberen te vermijden. De industrie kan uiteraard ook gebruik maken van veiliger stoffen dan PAK’s. Helaas zijn de alternatieven voor PAK’s duurder en is de regelgeving dusdanig dat de fabrikanten niet genoeg onder druk gezet worden om de duurdere alternatieven te gebruiken. Het nieuwe beleid is al een stapje in de juiste richting, maar is nog lang niet voldoende om de blootstelling aan schadelijke PAK’s te verminderen.

Bron: ÖKO-TEST magazin 8-2014

Het bericht Stinkend plastic enzo: Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK) verscheen eerst op Green Jump's blog.