Hoe kan dat?

De PEF-methode kijkt vooral naar de impact per kledingstuk, niet naar hoeveel kleding er wordt gemaakt of hoe lang het meegaat. Dat betekent dat een T-shirt van polyester, dat goedkoop wordt geproduceerd en maar een paar keer gedragen wordt, op papier een lage milieu-impact kan hebben — zeker als het weinig energie kost om te maken. Natuurlijke vezels zoals katoen of wol scoren juist slechter, omdat de productie daarvan meer water of land vraagt. Ook al gaan ze vaak veel langer mee.

Daarnaast is de data waarop de berekeningen zijn gebaseerd oud of onvolledig en mochten grote modebedrijven meeschrijven aan de regels. Daardoor tellen sommige echte duurzaamheidsfactoren — zoals arbeidsomstandigheden, microplastics of overproductie — niet mee in de score (FashionUnited, 2025; Journalismfund Europe).

Waarom dit slecht nieuws is voor echte duurzaamheid

Merken als Shein en Primark kunnen hierdoor met een lage productprijs en snelle productie toch een “duurzaam” label krijgen. Omdat ze miljoenen kledingstukken maken die maar kort gedragen worden, is hun échte ecologische voetafdruk enorm — maar dat zie je niet terug in de EU-score. De regels houden geen rekening met overproductie, verspilling of korte levensduur, terwijl dat juist de kern van het probleem is (Europees Parlement, 2023, European Environmental Bureau, 2024).

Met andere woorden: het systeem rekent “duurzaamheid” op een manier die de echte schade van fast fashion verbergt. En zo blijven merken als Shein of Primark buiten schot — ze kunnen zelfs beter scoren dan kleinere merken die écht investeren in biologische stoffen en eerlijke productie.

Wat kun jij wél doen?

Kijk verder dan het groene label. Koop minder, maar beter. Kies kleding van natuurlijke, gecertificeerde materialen die lang meegaan — of tweedehands. Vermijd ultra-goedkope merken waarvan je weet dat ze niet gemaakt zijn om lang mee te gaan. En blijf kritisch: “eco” is niet altijd echt eco.

Het bericht Wanneer “duurzaam” ineens fast fashion in de kaart speelt verscheen eerst op Green Jump's blog.

Wanneer we denken aan duurzaam wassen, dan krijg je al snel een associatie zoals met het plaatje hierboven, maar dat hoeft helemaal niet in de praktijk. Het mooie is namelijk: duurzaam wassen hoeft niet ingewikkeld te zijn. Het gaat om kleine keuzes, zoals welk wasmiddel je gebruikt, op welke temperatuur je wast en hoe je je was laat drogen. Samen maken deze simpele stappen een groot verschil, want duurzaam wassen gaat niet alleen om een schone was, maar ook om minder belasting van onze aarde.

Was op lagere temperaturen

Moderne wasmiddelen werken prima op 30 graden. Dit scheelt enorm veel energie, aangezien het verwarmen van water namelijk de grootste stroomslurper van een wasbeurt is. Voor licht bevuilde was is een lage temperatuur vaak meer dan voldoende. Je dagelijkse was zoals t-shirts, truien en spijkerbroeken wordt prima schoon op 30 graden. Moderne wasmiddelen zijn hier speciaal voor ontwikkeld en bevatten enzymen die al op lage temperaturen effectief zijn. Hardnekkige vlekken en was die extra hygiëne vraagt (ondergoed, keukendoeken, vaatdoekjes, beddengoed bij ziekte) worden beter gewassen op hogere temperaturen (40–60 graden). Op 40°C wassen is geschikt voor de meeste kleurrijke en delicate stoffen om slijtage te minimaliseren, maar controleer altijd het waslabel voor specifieke wasinstructies.

Test eens “koud wassen”

Voor veel was (zeker lichte en donkere kleding) volstaat een koudwasprogramma. Je bespaart nog meer energie dan op 30 graden. Een koudwasprogramma wast je kleding op een temperatuur van zo’n 15 tot 20 graden, zonder dat het water actief wordt verwarmd. Dat klinkt misschien minder effectief, maar voor licht vervuilde was en gekleurde of delicate stoffen is het ideaal. Je bespaart er flink wat energie mee en je kleding blijft langer mooi. Voor (sterk) vervuilde was, ondergoed of beddengoed is koud wassen minder geschikt, maar voor een t-shirtje, trui of dat vestje dat je een paar keer kort aangehad hebt of gewoon niet vies geworden is, kan het een duurzame én zachte keuze zijn.

Volle trommel, minder wassen

Probeer de wasmachine goed te vullen. Zo bespaar je water, energie en wasmiddel. Let er wel op dat de trommel niet té vol zit, zodat de was nog goed kan bewegen. Door mandjes te maken voor verschillend wasgoed (bv. 30 graden, 60 graden, donker, wit) zie je gemakkelijk wanneer het echt tijd is om te wassen.

Minder vaak wassen

Niet elk kledingstuk hoeft na één keer dragen meteen in de was. Luchten of even opfrissen kan vaak al genoeg zijn, vooral bij truien, jassen en spijkerbroeken.

Gebruik een microvezel-waszak

Synthetische stoffen zoals fleece en polyester laten microplastics los tijdens het wassen. Een speciale waszak vangt een groot deel van die vezels op. Nog beter is het om voor natuurlijke stoffen te kiezen zoals katoen, wol en bamboe.

-> Lees ook dit blog over hoe kleine en fijne wasjes bijdragen aan de plastic soep.

Droog natuurlijk

De droger is een echte energieslurper. Door kleding te drogen aan de waslijn of buiten in de zon bespaar je veel energie. Bonus: kleding blijft vaak langer mooi.

Onderhoud je wasmachine

Door regelmatig de filter schoon te maken en eens in de zoveel weken de machine op 60 graden te laten draaien (zonder was) houd je je wasmachine efficiënt en schoon. Klinkt tegenstrijdig om dat op 60 graden te doen, maar juist als je vaak op lage temperaturen wast voorkom je daarmee ophoping van vetluis en kalkaanslag. Een goed werkende machine gebruikt minder energie en water. Vetluis is overigens geen echte luis, maar een ophoping van vet, wasmiddelresten en vuil in je wasmachine, bijvoorbeeld in het filter of de rubberen deurmanchet. Het klinkt misschien vies, en dat is het ook een beetje, maar het kan je was minder fris maken en je machine minder efficiënt. Door regelmatig het filter schoon te maken en af en toe een lege was op 60 graden te draaien, voorkom je dus vetluis en blijft je wasmachine energiezuinig én fris.

Kies voor ecologische wasmiddelen

Iedereen heeft zijn eigen voorkeur wasmiddel; je kunt waspoeder, vloeibaar wasmiddel, wasmiddel in vaste vorm en wasnoten gebruiken. Veel reguliere wasmiddelen bevatten synthetische geurstoffen, bleekmiddelen en andere chemicaliën die in het afvalwater belanden. Ecologische wasmiddelen daarentegen zijn samengesteld uit plantaardige en biologisch afbreekbare ingrediënten en meestal zonder synthetische geurstoffen, kleurstoffen en fosfaten. Ze zijn vaak geconcentreerder, waardoor je minder nodig hebt en daardoor belasten ze het rioolwater en de zuiveringsinstallaties veel minder. Ook is de verpakking meestal duurzamer. Zeker voor babykleding en mensen met een gevoelige huid zijn parfumvrije en ecologische middelen ideaal. Kortom: met ecologische wasmiddelen was je niet alleen schoon, maar ook groen! Je kunt natuurlijk ook zelf je wasmiddel maken met natuurlijke ingrediënten, maar als je dat niet ziet zitten, kunnen ecologische wasmiddelen een goede keus zijn. 

Dit is een voorbeeld van een heel geconcentreerd wasmiddel – en parfumvrij – die wij zelf ook in het assortiment hebben: Parfumvrij Waspoeder Geconcentreerd 800 gr voor 80 wasbeurten.

Wasstrips wel of niet?

Wasstrips lijken een aantrekkelijke, duurzame oplossing: ze zijn licht, compact en makkelijk in gebruik. Toch hebben wij ervoor gekozen om ze (nog) niet in ons assortiment op te nemen. De meeste wasstrips bevatten polyvinylalcohol (PVA), een oplosbaar plastic die tijdens het wassen verdwijnt in het afvalwater. Hoewel de EU het gebruik van PVA (ook onder het EU Ecolabel) heeft goedgekeurd, bestaan er zorgen over de uiteindelijke afbreekbaarheid in het milieu. Wetenschappelijke studies laten zien dat PVA in waterzuiveringsinstallaties niet altijd volledig wordt afgebroken, waardoor microplastics in rivieren en oceanen kunnen belanden. Omdat duurzaamheid voor ons betekent dat een product écht geen schade toebrengt aan mens en milieu, wachten wij met het aanbieden van wasstrips totdat er duidelijk bewijs is dat PVA volledig en veilig afbreekt in de natuur. Dat is de reden dat je bij Green Jump (nog) geen wasstrips vindt. 

Extra tips voor duurzaam wassen

• Doseer slim: Gebruik niet te veel wasmiddel. Te veel schuim maakt je was niet schoner, maar belast wel het milieu én je machine. Een doseerhulp of wasbal helpt hierbij.
• Was op het juiste programma: Kies niet automatisch voor “katoen intensief” als dat niet nodig is. Een eco-programma duurt misschien langer, maar gebruikt veel minder energie en water.
• Kies voor duurzame verpakkingen: Ga voor wasmiddel in navulverpakkingen, karton of grootverpakkingen in plaats van telkens een nieuwe plastic fles.
• Koop minder kleding nieuw: Nieuwe kleding bevat vaak reststoffen van verf en productiechemicaliën die bij de eerste wasbeurten uitspoelen. Zeker voor de gevoelige baby- en kinderhuid is het aan te raden nieuwe kleding eerst 1 a 2 keer te wassen alvorens te dragen. Door minder en bewuster te kopen, voorkom je extra belasting voor het milieu.

Door bewust te wassen, dragen we samen bij aan een schonere wereld. Kleine gewoontes, zoals een lagere wastemperatuur of het kiezen van ecologische producten, maken op lange termijn een groot verschil. Bij Green Jump hebben we een assortiment voor iedere voorkeur. In verschillende geuren of juist ongeparfumeerd, voor mensen met een allergie, voor delicate stoffen. En natuurlijk zijn de wasmiddelen bij Green Jump ecologisch en milieuvriendelijk.

Het bericht Duurzaam wassen: tips en ecologische wasmiddelen verscheen eerst op Green Jump's blog.

Waarom is bewuster omgaan met water belangrijk?

In Nederland zijn we gewend aan schoon drinkwater uit de kraan, altijd en overal beschikbaar. Maar achter die vanzelfsprekendheid schuilt een systeem dat steeds meer onder druk komt te staan. Door klimaatverandering, vervuiling en een toenemende vraag is het belangrijker dan ooit om bewuster met water om te gaan.

Drinkwater is niet oneindig
We gebruiken gemiddeld meer dan 120 liter water per persoon per dag – voor douchen, de wc doorspoelen, wassen en schoonmaken. Dat is veel, zeker als je bedenkt dat ons drinkwater uit natuurlijke bronnen zoals grondwater komt, die tijd nodig hebben om zich aan te vullen. In droge periodes gebeurt dat onvoldoende, waardoor waterbedrijven waarschuwen dat leveringsproblemen steeds waarschijnlijker worden.

Klimaat en milieu spelen een rol
Door steeds warmere en drogere zomers raakt de balans tussen watergebruik en watervoorraad verstoord. Minder regen betekent minder aanvulling van onze watervoorraden, terwijl we juist meer water gebruiken in die warme periodes. Ook energiegebruik speelt mee: al dat water zuiveren, rondpompen en verwarmen vraagt stroom en veroorzaakt uitstoot.

Kleine stapjes, groot effect
Het goede nieuws: je kunt thuis al veel bereiken met eenvoudige aanpassingen. Korter douchen, regenwater opvangen voor de tuin, kiezen voor waterbesparende kranen en bewust omgaan met was en schoonmaak – het zijn kleine stapjes die samen een groot verschil maken. Door bewust met water om te gaan, draag je bij aan een leefbare toekomst voor mens, natuur én de generaties na ons. Er zijn veel manieren om thuis op water te besparen, zonder comfort te verliezen.

Hieronder vind je een overzicht aan maatregelen per ruimte die je zou kunnen nemen om water te besparen.

Badkamer

• Waterbesparende douchekop: vermindert het waterverbruik van ±12 liter per minuut naar ±6–7 liter.
• Douchetimer of zandloper: helpt bij korter douchen (bijv. max. 5 minuten).
• Doorstroombegrenzers (flow restrictors): makkelijk te plaatsen in kranen en douchekoppen.
• Spaarknoppen op het toilet (dual flush): keine spoeling voor vloeibaar afval, grote voor vast afval.
• Waterloze of vacuümtoiletten: vooral geschikt bij verbouwing of nieuwbouw, vraagt investering.
• Toiletverkleiner of -gewicht: verkleint het spoelvolume in oudere toiletten.

Keuken

• Waterbesparende kraan of perlator: mengt lucht met water, minder verbruik zonder comfortverlies.
• Afwas in teiltje i.p.v. onder stromend water: bespaart tientallen liters per afwasbeurt.
• Energie- en waterzuinige vaatwasser (A-label of hoger): efficiënter dan met de hand afwassen indien goed gevuld en eco-stand gebruikt wordt.

Ook kun je iets doen om ervoor te zorgen dat er minder microplastics en microvezels in het milieu belanden wanneer je je schoonmaakwater wegspoelt, door bv. het gebruik van een filter, zoals deze Guppyfriend emmerfilter. Huisstof zit vaak vol met microplastics en met een filter zoals deze, voorkom je dat het in het afvoerwater terecht komt. Zo’n filter bestaat ook voor het wassen: Guppyfriend waszak.

Tuin en buiten

• Regenton: vangt regenwater op voor planten, autowassen of ramen poetsen.
• Druppelirrigatie of seizoensgebonden beregening met timer: gaat verspilling tegen en richt zich op de wortels van planten.
• Beplanting die weinig water nodig heeft (bijv. vetplanten, lavendel): duurzamer bij droogte.
• Schoonmaak met emmer i.p.v. tuinslang: een tuinslang verbruikt al snel ±15 liter per minuut.

Overig

• Wasmachine met eco-stand of laag waterverbruik: sommige moderne modellen gebruiken minder dan 40 liter per wasbeurt.
• Grijswatersysteem* (regenwater of licht vervuild water hergebruiken): voor wie duurzaam wil investeren; gebruik regenwater voor toilet of wasmachine.

Hieronder vind je een overzicht met geschatte kosten en jaarlijkse waterbesparingen (in liters en euro’s) voor veelgebruikte producten in huishoudens. De cijfers zijn gemiddelden voor een huishouden van 1–2 personen, afhankelijk van gebruik en tarief (€1,30–€1,50 per 1000 liter in Nederland, incl. belasting & vastrecht).

*Grijswatersystemen zijn vooral interessant voor nieuwbouw of duurzame verbouwprojecten; terugverdientijd is vaak lang.

Het bericht Slim met Water omgaan: kleine aanpassingen, grote impact verscheen eerst op Green Jump's blog.

Yamunarivier India

Bijgaand één van de 15 foto’s. Het is de Yamunarivier in India. 58% van het vuilnis in Delhi wordt rechtstreeks in de rivier gedumpt. Miljoenen mensen gebruiken deze rivier om te wassen en als drinkwater. Ik zag de kinderen niet eens meteen. Verschrikkelijk!

De foto is van AFP/Manan Vatsyayan.

Vervuiling in China

Als je meer van dit soort plaatjes en informatie wilt zien, dan is deze site met foto’s van vervuiling in China ook echt een aanrader

Het bericht De 15 meest giftige plaatsen om te leven verscheen eerst op Green Jump's blog.

Laladoo: babyproducten van 100% natuurlijke, afbreekbare materialen en absoluut zonder schadelijke stoffen.

Het assortiment is nog niet zo groot en door de hoge investeringen in productontwikkeling zijn de prijzen nog aan de hoge kant. Tegelijkertijd is het wel het allerbeste dat er op de Nederlandse markt te krijgen is dus ik hoop dat het assortiment snel uitgebreid wordt.

Cradle to Cradle: wat is het en waarom?

Cradle to Cradle, ook wel afgekort tot C2C, betekent letterlijk ‘van wieg tot wieg’. Het achterliggende idee is dat tijdens het ontwikkelen van een product meteen wordt nagedacht over hoe de gebruikte materialen weer eindeloos opnieuw gebruikt kunnen worden of milieuneutraal zijn.

De afvalberg die wij mensen veroorzaken blijft maar groeien met daarbij alle schadelijke gevolgen voor het milieu. Tegelijkertijd is het ook gewoon zonde omdat we een heleboel waardevolle materialen ook gewoon weggooien.

Het belangrijkste van Cradle to Cradle is het concept: afval is voedsel. De materialen die gebruikt worden bij de productontwikkeling zouden opnieuw gebruikt moeten kunnen worden als het product er niet meer is. Het afval van het product is dan het voedsel voor een nieuw product of voor de aarde.

Cradle to Cradle tegenover Downcycling

Hierboven geef ik bewust aan dat bij Cradle to Cradle de gebruikte materialen eindeloos opnieuw gebruikt moeten kunnen worden. Cradle to Cradle lijkt namelijk wel een beetje op recycling maar het is toch echt andere koek.

Wanneer producten gerecycled worden dan worden de overgebleven materialen niet opnieuw gebruikt om hetzelfde product te maken, vaak wordt er een product van gemaakt waarvoor een lagere kwaliteit materialen nodig is. Soms gebeurt dit zelfs meerdere keren zoals bijvoorbeeld bij plastic flessen waar na recycling bijvoorbeeld bloempotten van gemaakt worden en na recycling van de bloempotten worden er paaltjes van gemaakt die langs de weg staan. Deze paaltjes vergaan redelijk snel en daarmee is het dus afgelopen.

De bedenkers van de Cradle to Cradle filosofie noemen dit ook wel ‘downcycling’.

De bedenkers van Cradle to Cradle

De Cradle to Cradle filosofie is beschreven in het boek van William McDonough en Michael Braungart  : Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make Things (2002).

Mc Donough is architect. Time Magazine verklaarde hem in 1999 ‘held voor de planeet’ en in 1996 ontving hij de hoogste milieuonderscheiding in Amerika. Braungart is chemicus en oprichter van EPEA (Environmental Protection Encouragement Agency). Hij is directeur chemie geweest bij Greenpeace en heeft diverse onderscheidingen gekregen. Beiden houden zich al sinds de jaren tachtig bezig met vernieuwende ideeën over productontwikkeling en materialen.

Verschil tussen Cradle to Cradle en Duurzame productontwikkeling

Volgens Braungart en Mc Donough proberen we via duurzame productontwikkeling alles een beetje minder slecht te doen. Er wordt gekozen voor schonere grondstoffen, minder energieverbruik, langere levensduur, recyclebaarheid enzovoort.  Zij pleiten ervoor om het meteen echt goed te doen en dus meteen na te denken over hoe de restmaterialen opnieuw op hetzelfde kwaliteitsniveau ingezet kunnen worden.

Geen verspreiding van schadelijke stoffen bij Cradle to Cradle

Het nadeel van recyclen, zoals in het voorbeeld van de plastic flessen waarvan uiteindelijk een paaltje langs de weg gemaakt wordt, is dat via dat paaltje schadelijke stoffen uit het plastic de aardbodem ingaan. Cradle to Cradle houdt er bij de productontwikkeling rekening mee dat alle materialen hergebruikt kunnen worden of milieuneutraal zijn. Er zijn op die manier geen schadelijke reststoffen aanwezig.

Tegenlicht documentaire over Cradle to Cradle

In 2006 heeft de VPRO een indrukwekkende documentaire over Cradle to Cradle gemaakt, die het zeker waard is om te bekijken.

Initiatieven in Nederland

Ook in Nederland zijn bedrijven en overheden onder de indruk van de Cradle to Cradle filosofie en zijn daar actief mee aan de slag gegaan. Het babymerk Laladoo is de eerste in Nederland voor de babybranche.

Andere baby- en kinderinitiatieven

  Voor zover ik weet zijn er nog een paar andere Cradle to Cradle baby- en kinderproducten. Trigema maakt t-shirts. Method maakt verzorgingsproducten en Gdiapers maakt inleggers voor luiers. Isabooties babyslofjes gebruikt een cradle to cradle materiaal voor haar slofjes.

Het is jammer dat er niet meer initiatieven zijn. Het verhaal van Diana den Held haar blog Gevleugelde Woorden toont bijvoorbeeld aan dat ermeer C2C mogelijkheden zijn op het gebied van textiel.

Het bericht Cradle to Cradle babymerk Laladoo verscheen eerst op Green Jump's blog.

Ik probeer Lana (bijna 4 jaar)  af en toe uit te leggen waarom geen vlees of biologisch vlees voordelen heeft.

Als je één dag per week geen vlees eet

Lana vraagt eigenlijk nooit om vlees. Als we boodschappen doen dan zeg ik wel eens tegen haar: ‘vandaag eten we geen vlees, dan blijft onze wereld weer een beetje schoner, want om vlees te maken wordt heel veel rommel gemaakt’.

Het Instituut voor Milieuvraagstukken heeft het uitgezocht. Als de Nederlandse bevolking 1 dag per week geen vlees eet dan:

• bespaart dit net zoveel CO2 als wanneer er 1 miljoen auto’s van de weg worden gehaald;
• bespaart dit twee keer zoveel broeikasgassen als wanneer alle gloeilampen vervangen worden door spaarlampen;
• voldoen we in één klap aan de doelstellingen van het kabinet voor huishoudens in 2010

Dierenleed

Lana is gek op dieren dus op enigzins lichtvoetige wijze probeer ik haar wat bij te brengen over waarom biologisch vlees of geen vlees beter is voor de dieren.

Ik hou het er in z’n algemeenheid maar op dat de dieren meer ruimte hebben en ook ‘biologisch’ eten krijgen.

Het effect van vlees op het milieu en het klimaat

Ik ga natuurlijk bij Lana nog niet zo diep maar wat ik zelf erg belangrijk vind, is dat de bioindustrie echt een blijvend negatief effect heeft op onze omgeving.

In de Nederlandse bioindustrie wordt jaarlijks 69 miljard kilo mest geproduceerd. De ammoniak en fosfaat uit de mest vervuilen onze Nederlandse bodem en ons grondwater, zorgen voor zure regen en zijn verantwoordelijk voor het verdwijnen van planten, vissen en insecten.

De bioindustrie heeft een grotere invloed op het klimaat dan alle auto’s en vliegtuigen bij elkaar. Door verwarming en verlichting van stallen, het binnenslepen van veevoer uit andere landen, het vervoer van dieren en de verwerking in de fabrieken produceert de bioindustrie veel CO2.

Ter illustratie: één koe produceert per jaar net zoveel broeikasgassen als een auto die anderhalf keer de aarde rondrijdt.

Soja en vlees

In Zuid-Amerika worden dagelijks kilometers bos en savanne gekapt om soja te planten voor veevoer. De soja wordt geplant en wordt bespoten met bestrijdingsmiddelen. Alles gaat dood, alleen de soja kan tegen het bestrijdingsmiddel. Hierna is de grond nergens anders meer bruikbaar voor.

Nederland is de tweede grootste importeur van deze soja. In andere landen is meer dan 10.000 vierkante kilometer landbouwgrond in gebruik om onze dieren te voeden.

Dus één dag per week geen vlees

Daarmee draag je al onwijs veel bij! Binnenkort nog een aanvullend blog over de gezondheidsnadelen van niet-biologisch vlees.

Het bericht Als je één dag per week geen vlees eet…. verscheen eerst op Green Jump's blog.